Als enige hogeschool in Nederland kun je aan de HU afstuderen als Kandidaat-Gerechtsdeurwaarder. Waarom willen Elly, Julia en Robert-Jan deurwaarder worden? Wat maken ze mee? En wat klopt er van het beeld van de strenge man die alle meubels het huis uit sjouwt?
Elly Talma (39) – Eerstejaarsstudent
‘Dat beeld van de boeman in de lange jas klopt niet. Op een verjaardag praat ik graag over mijn werk, om te vertellen wat het vak echt inhoudt. Ik zeg dan: “Stel je voor: jij hebt een winkeltje en verkoopt iets, maar je klant betaalt je niet en daardoor kom je in de problemen. Dan wil jij je geld toch hebben?”
Het is vervelend dat iemand niet kan betalen en misschien in de schulden zit, maar aan de andere kant is er ook iemand die dat geld terug wil en daarvan afhankelijk is. Als deurwaarders proberen wij er samen met de mensen uit te komen of een tussenoplossing voor beide partijen te vinden. Voordat wij beslag leggen op iemands bankrekening of loon, gaat er een heel proces aan vooraf.’
‘Ik werk nu vijf jaar bij Slagman Gerechtsdeurwaarders in Friesland. Daar maak ik dossiers, spreek met klanten en maak juridische documenten. Mijn werk is complex, want ik moet veel weten over wet- en regelgeving. Ik begon aan de opleiding Kandidaat-Gerechtsdeurwaarder omdat ik mijn kennis over het vak wilde vergroten.’
Ook een kantoorbaan
‘Als je een deurwaardersopleiding volgt, betekent het niet dat je automatisch de deuren langs zult gaan. Je kunt ook als jurist op kantoor werken. Er gaat een heel proces vooraf aan het moment dat een deurwaarder op pad gaat. Dat kantoorwerk doe ik nu, en wil ik later ook blijven doen. Dat uitpluizen vind ik leuker.
We hadden laatst een klant die een pand verhuurde aan een ander. Die betaalde de huur niet omdat hij het pand zelf had opgeknapt en vond dat hij daarom minder hoefde te betalen. Ik stelde een dossier op met alles wat er was gebeurd en bracht in kaart wat onze klant wilde. Uiteindelijk kwam er een rechtszaak en het vonnis werd door een van onze deurwaarders naar de deur gebracht. Mocht de huurder nu niet gaan betalen, dan kan een deurwaarder beslag gaan doen op zijn inkomsten, of hij moet het pand gedwongen verlaten.’
Daarna moest ik een verslag schrijven over de macht van de deurwaarder.
‘De opleiding bevalt me goed, we zijn nu bezig met arbeidsrecht, over de wetten voor werkgevers en werknemers. We leren later in de opleiding over beslaglegging en wanneer je daartoe overgaat. We worden juridisch breed opgeleid, zodat je van veel rechtsgebieden iets weet. En we leren omgaan met een klant en de persoon die de schuld heeft.
Laatst moest ik voor school met een van de deurwaarders van ons bedrijf mee naar een klant met schulden. Daarna moest ik een verslag schrijven over de macht van de deurwaarder en de psychologie achter de verschillende reacties op deze macht.
Ik vind het jammer dat de opleiding niet zo bekend is. In Friesland kennen de stagiairs bij ons bedrijf hem bijvoorbeeld nooit. Het is ook jammer dat veel studenten stoppen, terwijl ik de opleiding als heel waardevol ervaar. We begonnen met z’n tienen. Er zijn er al drie weg en drie anderen overwegen het. Ik denk dat het komt doordat je goed moet kunnen plannen. Het is een deeltijdopleiding en iedereen werkt daarnaast bij een deurwaarderskantoor.’
Julia Vrachtdoender (30) is vierdejaarsstudent
‘Als kind kwam ik al in aanraking met deurwaarders. Mijn vader is slotenmaker en werkt samen met deurwaarders voor ontruimingen. Hij opent de deur als iemand niet open doet of niet thuis is. Toen ik twaalf was, hoorde ik “piratenverhalen” over de deurwaarders. Dat ze een wietplantage hadden ontdekt bij een schuldenaar bijvoorbeeld. Ik vond het interessant dat je als deurwaarder de eerste bent die zoiets ziet en ging er meer over opzoeken. Toen ik het programma De Deurwaarders zag, nam ik me voor om later een vriendelijkere deurwaarder te worden.
Nu loop ik stage en ga drie dagen per week langs de deuren. Per dag bel ik aan bij zo’n 45 adressen in de omgeving Rotterdam. Slechts een kwart doet open. Voordat ik naar een adres moet, is er al vaak geprobeerd contact te leggen. Als dat niets heeft opgeleverd, worden wij ingeschakeld om persoonlijk een stuk te overhandigen. Daarin staat hoeveel geld iemand aan wie moet betalen, of wanneer hij voor de rechter moet verschijnen. Als een deurwaarder al vaker is langs geweest, kan het soms zijn dat er beslaglegging of ontruiming plaatsvindt. De wet is anders dan vroeger. We mogen niet zomaar een tv of auto meenemen. Alleen als het ‘bovenmatig’ is: dus als iemand een super dure tv heeft of drie sportwagens en waarbij er waarschijnlijk indicatie is dat dit bovenmatig is en de schuldeis daarmee voldaan kan worden.’
Ik zeg niet: “Hoi ik ben de deurwaarder en als je nu niet betaalt, kom ik beslag leggen”.
‘Meestal komt het niet zo ver. “Oh, jeetje, dat was ik helemaal vergeten”, zegt iemand dan, als ik met een stuk voor de deur sta, waarin staat dat hij zijn telefoonrekening nog steeds niet heeft betaald. Of iemand schrikt van mijn bezoek, maar dan ga ik rustig in gesprek. Ik zeg niet: “Hoi ik ben de deurwaarder en als je nu niet betaalt, kom ik beslag leggen”. Eerst vraag ik of de persoon in kwestie thuis is, en geef hem de gelegenheid om zijn ei kwijt te kunnen. Ik ga expres niet tegenover iemand staan, maar ernaast. Zo kunnen we het stuk samen lezen.’
Agressie
‘De eerste twee jaar van de opleiding waren gedeeltelijk samen met Rechten en Sociaal Juridische Dienstverlening. We kregen theorie over verschillende vormen van recht en leerden gesprekstechnieken. We deden rollenspellen om beter te kunnen omgaan met agressie. De keren dat iemand boos werd aan de deur, zijn gelukkig op één hand te tellen. In mijn derde stageweek stond ik tegenover een man van 2,10 meter. Hij vroeg meteen om legitimatie, maar als je net wordt beëdigd als deurwaarder heb je die nog niet direct. Ik zei dat ik een document kon laten zien waarmee ik kon aantonen dat ik was beëdigd. Hij stapte naar buiten met zijn handen in zijn zij. “Ik zou maar maken dat je weggaat, ik wil hier geen deurwaarders hebben.” Toen ben ik afgedropen, ik vond het best eng. Inmiddels kan ik zulke reacties relativeren. De boosheid is niet persoonlijk op mij gericht.
Het is altijd een verrassing wat je achter de deur aantreft. Ik ben ook wel eens met een Hulpofficier van Justitie en een slotenmaker naar binnen gegaan, die dus het slot openbrak. De deur ging amper open, want achter de deur lag een metershoge stapel met post. In de rest van de woning zag ik ook allemaal stapels. De bewoner was naar het buitenland vertrokken.’
Extra stapje tegen energieafsluiting
‘Begin februari kwam ik aan de deur bij een moeder met drie kleine kinderen. Ze had al een jaar niet voor haar energie betaald en moest echt een contract gaan afsluiten, anders zou de electra worden afgesloten. Toen ze half februari nog steeds niks had afgesloten, heb ik haar meerdere keren proberen te bellen. Eind februari stonden we ’s ochtends klaar met de slotenmaker en hulpofficier van justitie (politie die meegaat bij ontruiming, red.), om haar energie af te sluiten. Ik belde nog één keer naar de netbeheerder en de vrouw had uiteindelijk net op tijd een contract afgesloten. Het voelde goed dat mijn extra stapje ervoor had gezorgd dat zij en haar kinderen niet in de kou kwamen te zitten.’
Robert-Jan Bos (33) is derdejaarsstudent
‘Ik heb de mbo-studie Juridisch Medewerker afgerond en begon twee keer een hbo-opleiding, die ik niet afmaakte. Ik wilde liever werken, dus ging de horeca in, maar voor meer regelmaat solliciteerde ik zeven jaar geleden voor een baan waar ik aan de slag kon met de mbo-studie die ik al had afgerond. Er was een vacature bij de Landelijke Associatie Van Gerechtsdeurwaarders (LAVG) in Groningen.
Daar heb ik vijf jaar op de afdeling Grootbedrijf gewerkt, waar ik kantoorwerk deed. Alles tot en met het aanmaken van de dagvaarding. Drie jaar geleden begon ik aan de deeltijdopleiding Gerechtsdeurwaarder. Ik dacht niet per se: later zie ik mezelf als deurwaarder. Het was gewoon een mooie gelegenheid om een hbo-opleiding af te ronden naast mijn werk.
Inmiddels werk ik op de afdeling Losse Opdrachten, en leer ik meer over verschillende onderwerpen. Ik schrijf juridische stukken die de deurwaarder uiteindelijk langsbrengt. Daarin staat dat ze naar de rechter moeten (dagvaarding), of er staat dat we beslag gaan leggen op salaris of spullen. Het is een kantoorbaan, maar soms mag ik een dagje mee met de deurwaarder. Volgend jaar ga ik stage lopen en dan mag ik een jaar lang zelfstandig op pad als deurwaarder.’
Trillende handen
‘In december werd het spannend. Ik mocht een dagje mee naar een groot bedrijf, waar we beslag gingen leggen op hun onderzoeksdocumenten. Ik was samen met de deurwaarder, een ICT’er – die de documenten van hun computer moest halen – , en een hulpofficier van justitie. We kwamen onaangekondigd en liepen naar de receptie. Daar werd de directeur opgetrommeld en gingen we een kamertje in. Die directeur belde snel de andere directeur, duidelijk twee machtige bazen. Maar ik zag ze door ons kleiner worden. Met trillende handen belden ze bleekjes hun collega’s om te vragen hoe het zat.’
Ik kan niet bij iedereen een half uur op de koffie gaan.
‘Ik wil later goed omgaan met die macht, door duidelijk en zorgvuldig te zijn. Als iemand de taal niet goed spreekt, heb je de keuze om de brief af te geven en weer naar huis te gaan, maar je kunt ook de tijd te nemen om iets uit te leggen. Dan kun je vragen of hij iemand heeft in zijn omgeving die kan helpen, en daarna een zorgvuldige terugkoppeling sturen naar het kantoor. Ik kan niet bij iedereen een half uur op de koffie gaan, maar ik wil wel luisteren of iemand een tip geven om zich aan te melden bij schuldhulpverlening.
We krijgen nu agressietraining. De docent speelt een agressief persoon en wij moeten daar mee omgaan. Als iemand boos blijft, kun je als deurwaarder ook zeggen: “Op deze manier werkt dit niet. Ik heb hier een brief voor je, wil je hem aannemen of niet? Anders doe ik hem in gesloten envelop in de brievenbus”.’
Meer over de opleiding tot Kandidaat-Gerechtsdeurwaarder vind je hier.
