De HU heeft een baanbrekend besluit genomen: naast het strenge ‘bindend studieadvies’ komt een soepeler ‘dringend studieadvies’, dat studenten naast zich neer kunnen leggen. ‘Een stap in de goede richting’, meent studentenvakbond LSVb. Het liefst zag de bond het bindend studieadvies helemaal afgeschaft.
Van 2014 tot en met 2016 krijgen jaarlijks zo’n 2500 studenten van de HU een negatief bindend studieadvies en moeten ze de opleiding verlaten; dat is zo’n 25 procent. De jaren ervoor schommelde de negatieve adviezen tussen de 15 (2013) en 29 procent (2006).
Woensdagmiddag 7 februari gaf de Hogeschoolraad (HSR) zijn goedkeuring aan de Onderwijs- en Examenregeling 2018-2019, waarin het voorstel van het college van bestuur staat. Instituutsdirecteuren kunnen vanaf komend studiejaar besluiten of opleidingen het bindend dan wel dringend studieadvies hanteren. In het eerste geval moeten studenten van de opleiding vertrekken als ze in het eerste jaar onvoldoende studiepunten hebben behaald; in het tweede geval besluiten studenten zelf of ze het advies opvolgen of niet.
De HU is voor zover bekend de eerste grote hogeschool die een alternatief biedt voor het gevreesde bsa
Voor zover bekend is de HU de eerste grote hogeschool die een alternatief biedt voor het gevreesde bsa. Tot midden jaren negentig van de vorige eeuw mochten studenten zo lang ze wilden over de studie doen. De eerste plannen om dit te beperken, dateren van begin jaren negentig. Het bindend studieadvies doet zijn intrede: het is een stok achter de deur om de rendementen aan de hogescholen en universiteiten op te krikken.
Criteria
Even later werd in de wet opgenomen dat de instellingen verplicht studiebegeleiding en studieadvies moeten geven. Zij krijgen de keuze tussen een ‘bindend’ of het ‘dringend’ advies. De instellingen bepalen zelf voor welke opleidingen het strenge of soepele regime geldt en wat de criteria zijn waarop de studenten weggestuurd kunnen worden.
Hogescholen kozen massaal voor de bindende variant, waarbij studenten met een negatief bsa de studie moeten staken. Dat bsa geldt tot op de dag van vandaag bij nagenoeg alle opleidingen. Universiteiten waren minder te spreken over de strenge regels en hanteerden aanvankelijk vaak het ‘dringend’ advies, wat studenten naast zich neer kunnen leggen. Inmiddels zijn veel universiteiten ook om en is het bindend advies meer regel dan uitzondering.
Rechter
Maar het bindend studieadvies ligt de laatste jaren onder vuur. Nogal wat instellingen rekten de regelgeving op waarbij ze aan het eind van het eerste jaar een ‘voorlopig’ advies gaven: studenten mogen dan naar het tweede jaar maar moeten aan het eind van dat jaar alle propedeusevakken op zak hebben. Over deze praktijken heeft de rechter gezegd dat dit niet mag: een bindend studieadvies mag alleen in het eerste jaar afgegeven worden (deeltijdopleidingen uitgezonderd). De instellingen hebben hierop hun werkwijze aangepast.
Ook de Onderwijsinspectie kraakte harde noten in een rapport uit 2010. Studenten krijgen vaak te laat een waarschuwing voor een mogelijk negatief advies en de studiebegeleiding schiet tekort, zo luidden enkele kritiekpunten. Ook worden exitgesprekken niet of niet goed gevoerd. Daardoor zijn te veel studenten genoodzaakt te stoppen met de opleiding. ‘Hierdoor komt de verwijzingsfunctie van de propedeuse en het behoud van studenten voor het hoger onderwijs in het gedrang’, schreef de inspectie.
‘Er zijn genoeg alternatieven voor een bindend studieadvies waarvan wetenschappelijk bewezen is dat deze werken’
Alternatieven
GroenLinks verzet zich al jaren tegen het bsa en wil dat het wordt afgeschaft, zo stond het in het jongste verkiezingsprogramma. Kamerlid Zihni Özdil vroeg in december 2017 schriftelijk aan minister Van Engelshoven of de minister alternatieven voor het bindend studieadvies gaat onderzoeken en stimuleren. En of zij bereid is een studieadvies met een niet-bindend karakter onder de aandacht van de opleidingen te brengen en te stimuleren? ‘Zo nee, waarom niet?’
Een motie van GroenLinks om het bindend studieadvies te schrappen, haalde het deze week niet in de Tweede Kamer. De enige partijen die voor waren zijn GroenLinks, SP, Denk en de Partij voor de Dieren. Drie jaar geleden sneuvelde een vergelijkbare motie in de Kamer. Volgens GroenLinks stelt het kabinet rendementsdenken boven het belang van de student’, schrijft de partij. ‘Er zijn genoeg alternatieven voor een bindend studieadvies waarvan wetenschappelijk bewezen is dat deze werken, bijvoorbeeld matchingsgesprekken en mentorprogramma’s.’
Afscheid
De tijd om afscheid te nemen van het bsa is politiek gezien nog niet rijp. Wellicht dat de invoering van een soepeler ‘dringend studieadvies’, zoals bij de HU, een mooi alternatief is. De Landelijke Studentenvakbond is in ieder geval ‘enthousiast’, zegt LSVb-secretaris Joyce van der Wegen. ‘Het is een stap in de goede richting’, meent zij. Maar het liefst zag de bond het bindend studieadvies helemaal afgeschaft. ‘Geef de student aan het eind van het eerste jaar een advies, maar laat hem zelf beslissen of hij door wil gaan met de studie.’
