Nieuws

Hoe voorkomen we dat eerstejaars afhaken? Studenten verzamelen tips voor docenten en studentcoaches

Eerstejaars op het Utrecht Science Park / archieffoto Kees Rutten

‘All Aboard’ heet de projectgroep van HU-studenten die onderzoek deed naar online onderwijs. Met als centrale vraag: hoe voorkomen we dat eerstejaars massaal afhaken? Zij schreven aparte handleidingen voor docenten en studentcoaches met tal van tips voor een betere begeleiding van studenten. Deze presenteren ze maandagavond online tijdens een van de workshops van het ‘Voel je Thuis Festival’ aan de HU. De circa dertig programmaonderdelen starten om 12.00 uur vandaag.

Romy Krist en Joost van der Galiën zijn derdejaars Social Work en presenteren de workshop. Daarbij hoort ook een ‘thuis-studeer-bingo’: zoek de items op de bingokaart in de ruimte waar je op dat moment bent. Spoiler: leg alvast een paar sokken en bokshandschoenen klaar.

De handleidingen voor leerteambegeleiders en studentcoaches staan vol met deze zogenaamde ‘energizers’ en ‘ijsbrekers’. Dat zijn speelse opdrachten die ze met de groepen studenten kunnen spelen. Ze zijn vooral bedoeld ter afwisseling van de eigenlijke lesstof.

‘Uit onderzoeken blijkt dat ze positieve effecten hebben’, zegt Romy Krist. ‘Ze zorgen ervoor dat mensen elkaar gaan vertrouwen en dat studenten zichzelf meer durven te uiten tijdens lessen.’

Alternatieve praktijkopdracht

Doordat stages uitvielen, nodigde docent Nanda Vrielink studenten een tijd geleden uit voor een alternatieve praktijkopdracht: onderzoek een maatschappelijk probleem dat door corona is ontstaan en vindt mogelijke oplossingen. Zo kwam het team van Romy Krist, Joost van der Galiën en twee andere studenten op de moeilijkheid van ‘onboarden’ van eerstejaars tijdens online onderwijs. Ofwel: hoe kan de opleiding studenten betrekken bij de studie en smeed je een hecht team waardoor studenten niet uitvallen maar ‘on board’ blijven.

Een hoge uitval van studenten is ook het geval in fysiek onderwijs, waarbij studenten gewoon naar de hogeschool gaan. Maar met de nadruk op online onderwijs is het gevaar van uitvallen nog groter. Van der Galiën: ‘In een fysieke omgeving is het goed merkbaar wanneer iemand wegvalt. Er is een vorm van sociale controle: je ziet het aan een student als het niet goed gaat. Met online onderwijs zit iedereen thuis in zijn eigen bubbel en dan valt iemand makkelijker weg. Daarom is het nodig om actief in te zetten op online teambuilding zodat dit eerder wordt opgespoord. Dat gaat de uitval tegen en verhoogt het studiesucces.’

Camera aanzetten

De handleiding van docenten hanteert een periode van honderd dagen. ‘Het is een HR-model dat bedrijven gebruiken om nieuwe medewerkers zo goed mogelijk aan boord te krijgen. Dat hebben wij vertaald naar een online schoolomgeving’, zegt Van der Galiën. Die eerste honderd dagen zijn belangrijk om uitval te voorkomen, stelt hij.

De handleiding staat boordevol tips. Bijvoorbeeld om tijdens online onderwijs de studenten te vragen de camera aan te zetten om betrokkenheid te creëren, het organiseren van gastoptredens van mensen uit de praktijk tot het soms verplicht stellen van leerteambijeenkomsten.

Het honderd-dagen-model maakt onderscheid tussen dertig, zestig en honderd dagen. Krist: ‘De focus in deze periodes wordt net iets anders gelegd. De eerste dertig dagen zijn vooral gericht op sociale integratie, dus kennismaken met elkaar, de docenten en de opleiding. De periode erna blijft de sociale integratie van belang maar komt de nadruk meer op de opleiding te liggen.’

Behoeften van de eerstejaars

De handleiding van \studentcoaches gaat uit van een heel jaar. De thema’s in de vier onderwijsblokken variëren en zijn opgesteld naar de behoeften van de eerstejaars. In het eerste blok gaat het over kennismaken, onzekerheden en persoonlijke ontwikkeling. Blok B handelt bijvoorbeeld over het verdiepen van relaties en de oriëntatie op het beroep. Het volgende blok gaat onder meer over activiteiten buiten het curriculum. ‘Studentcoaches kunnen het met de studenten hebben over bestuursfuncties bij studievereniging en honourstrajecten’, vertelt Van der Galiën. In het laatste blok kan aan de orde komen hoe de student erbij staat en volgt een vooruitblik op het tweede jaar.

Weten zij nog een laatste tip? ‘Zorg dat voor studenten duidelijk is wat er van hen verwacht wordt. Dat zorgt voor minder onzekerheid’, oppert Romy Krist. Van der Galiën: ‘Hou het leuk en interessant. Maak de bijeenkomsten divers. Daar kan onze handleiding goed bij helpen. We dragen daarin veel praktische voorbeelden aan wat je kan doen. Bijna als een soort receptenboek waar je doorheen kan bladeren en dingen uit kan pikken.’