Saskia van Laar en Alard Joosten, van De Docentenacademie voor effectief onderwijs, geven tips voor beter lesgeven. Ditmaal Saskia van Laar, over het voorkomen van een onveilige situaties.
Zie je het weleens gebeuren dat iemand in de klas erbuiten ligt? Dat studenten roddelen over een medestudent? Of dat klasgenoten hem of haar niet laten uitpraten? Wat doe je dan als docent?
Dit jaar werk ik als reisleidster en dat lijkt in veel opzichten op mijn werk als docent. In beide rollen ben je verantwoordelijk om een groep te creëren waarin iedereen zich veilig voelt en de mogelijkheid krijgt om te doen waarvoor hij komt. In de klas gaat het om leren, op reis om vakantie vieren.
Pas had ik te maken met een onveilige situatie in de groep. Ik begeleidde een skivakantie. De meeste groepsgenoten waren die ochtend al met eigen vervoer naar huis gegaan. Vier deelnemers bleven nog een dag. Drie van hen troffen elkaar bij het ontbijt, de vierde lag nog te slapen. Eén van de drie vroeg de andere twee met haar mee te gaan skiën. De vierde wilde ze er niet bij hebben, want die vond ze maar vervelend. De andere twee deelnemers voelden zich duidelijk ongemakkelijk bij haar verzoek.
Toen ik haar blijkbaar vragend aankeek, zei ze: ‘Ik mag toch zelf weten met wie ik optrek?’. Omdat ik daar niet zo snel een goed antwoord op wist, zei ik maar niets. Zij vertrokken met zijn drieën. De vierde kwam er later beteuterd achter dat hij alleen was overgebleven. Hij werd er zichtbaar onzeker, teleurgesteld en ook verdrietig van. Dat is niet de bedoeling van een vakantie, en uiteindelijk ook ongemakkelijk voor de ‘meelopers’. Zij wisten duidelijk ook geen raad met de situatie.
Wat had ik kunnen doen om dit te voorkomen? En wat kunnen we hier als docent van leren?
- Wissel tijdens de eerste bijeenkomst met de groep uit waarvoor iedereen komt. Dan beseft iedereen dat ze afhankelijk van elkaar zijn om dat doel te bereiken.
- Bespreek daarna hoe de groepsgenoten kunnen helpen om elkaars verwachtingen waar te maken. Maak een lijstje van wat je concreet met elkaar afspreekt. Zoiets als ‘laat iedereen uitpraten’ komt daar vaak op voor en is ook een belangrijk uitgangspunt.
- Breng zelf als laatste nog ongezegde aspecten in die jij belangrijk vindt, zoals ‘we praten met in plaats van over elkaar’ en ‘we laten niemand alleen staan’. Zo laat je zien dat je zelf als docent ook verantwoordelijkheid neemt.
Is daarmee alles gezegd? Ongetwijfeld niet. Daarom ben ik zo benieuwd wat jullie doen om een veilige (leer) omgeving te creëren. De volgende keer gaat het over wat we kunnen en ook moeten doen om een onveilige situatie op te lossen.
Kijk voor meer informatie op: www.dedocentenacademie.nl
