Marijke Kolk is docent bij de opleiding Journalistiek. Iedere veertien dagen schrijft ze een column voor Trajectum. Deze keer over dilemma’s en de vraag hoeveel persoonlijke dingen een docent over zichzelf kan vertellen in een klas.
Het was een dinsdagochtend en het duurde even voordat dé vraag werd gesteld. De vraag welke gebeurtenis in míjn leven grote impact had gehad. Een jongen uit de klas stelde ‘m. ‘Maar ik weet niet of ik dit kan vragen’, zei hij erbij. ‘Of jij daar wel over wil praten.’ (softie als ik ben, ontroerde dat me dan weer). Uiteraard was ik voorbereid. Als je mij gaat interviewen naar aanleiding van een boek over psychisch trauma dat ik heb samengesteld, dan stel je die vraag. Ik was dus vooral opgelucht. Mijn studenten hadden niet ‘gefaald’ tijdens deze oefening in interviewen.
En dus vertelde ik waarom de scheiding van mijn ouders zo ingrijpend was geweest. Dat de keuze tussen bij vader of moeder wonen het grootste dilemma van mijn leven was geweest en dat ik een van de eerste kinderen was die aan hun vader werden toegewezen. Het onderwerp boeide mijn studenten begrijpelijkerwijs duidelijk. Meer dan de helft had tenslotte gescheiden ouders. Wat nu heel gewoon is, was in de jaren zeventig behoorlijk bijzonder. Van co-ouderschap had destijds helaas nog niemand gehoord.
Dat je dat in de klas vertelt, hoor ik nu een paar lezers denken. Ja, ik maak mezelf daar kwetsbaar mee. Als ik meer de ‘rol’ van docent aan zou nemen, zou ik me – bijvoorbeeld in het geval van kritiek – niet persoonlijk aangesproken hoeven te voelen. De rol als muurtje om je achter te verschuilen. Ik ben meer van ‘break down the walls’; ga met studenten in gesprek, discussieer, breng af en toe een levenswijsheid over. Onderwijs hoort, naast academische prestaties, toch ook gericht te zijn op het welzijn van studenten op intellectueel, fysiek, psychosociaal en moreel gebied? Een mens maakt juist tussen zijn 18de en 23ste een enorme ontwikkeling mee. Dat betekent ook dat een student (misschien zonder het zelf zo door te hebben) werkt aan bijvoorbeeld zelfbeeld en zelfvertrouwen.
Wij praten veel met elkaar. En niet alleen in het kader van ‘het interview’. Self disclosure, zoals de Amerikanen ‘persoonlijke dingen over jezelf vertellen’ in vakjargon noemen, heeft volgens wetenschappers voor- en nadelen als het gaat om therapeuten die dit doen. Het kan de patiënt hoop geven en gevoelens van schaamte en ‘raar zijn’ wegnemen. Misschien werkt dat voor docenten in hun relatie met studenten ook wel zo.
Er is weinig wat in mijn klas niet besproken kan worden en wordt. Welke gympen zal Tijmen kopen, hoe moet Julia omgaan met het meisje met wie ze eigenlijk geen vrienden meer wil zijn, moet Max een tekst waar de geïnterviewde het niet mee eens is nu wel of niet publiceren? Dilemma’s dus, van klein tot groot. ‘Kunnen we dat niet vaker doen, een ‘dilemma op dinsdag’? vroeg er eentje vlak voor de kerstvakantie. ‘Dat vind ik wel een dilemma hoor’, zei ik.
Maar dat was een flauw grapje.
