Sinds z’n veertiende zet Hugh Evans zich al in voor de armste mensen ter wereld. En met succes. De door hem opgerichte Oaktree Foundation hielp duizenden mensen in onder meer Afrika, Ghana, De Filippijnen, India en Indonesië. In 2006 organiseerde hij, à la Bob Geldof, tijdens de Make Poverty History Campaign een groots concert met onder meer U2. Hij werd Young Australian of the year en een van de twaalf Outstanding Young People of the World.
Armoedebestrijder Hugh Evans kwam op 17 mei naar de HU met zijn presentatie 1.4 billion reasons. Die is onderdeel van het door hem opgezette Global Poverty Project (GPP). Ultieme doel: het wereldwijd uitbannen van extreme armoede binnen één generatie. De presentatie is ‘on tour’, en werd al bekeken door twintigduizend mensen in Australië, Nieuw-Zeeland Canada en het Verenigd Koninkrijk.
De 27-jarige Australiër Evans schotelde het razend enthousiaste publiek een flitsende, multimediale presentatie voor, die haarfijn duidelijk maakte wat extreme armoede inhoudt en wat we eraan kunnen doen zonder direct de portemonnee te hoeven trekken.
Je was nog maar 12, 13 jaar oud en stak op school direct je vinger op toen werd gevraagd wie zich wilde inzetten voor hulporganisatie World Vision…
(Enthousiast) ‘Jaaa, het leek me geweldig om namens onze school zoveel mogelijk geld in te zamelen. Dat besluit was niet het belangrijkste in mijn leven, daar geloof ik niet zo in, maar wel een keerpunt. Nog zo’n keerpunt deed zich een paar jaar later voor, na een verblijf in India, toen ik zeker wist: ik wil mijn leven besteden aan het bestrijden van armoede. Ik beschikte natuurlijk nog niet over het benodigde gereedschap, maar je kennis neemt in de loop der jaren enorm toe en ik geloof dat ik nog steeds een lange weg heb te gaan.’
Zou je ook je vinger hebben opgestoken als het ging om een ambassadeurschap voor duurzame energie?
‘Waarschijnlijk niet… nee, zeker niet. Mensen zetten zich in voor diverse goede doelen, het behoud van de walvis bijvoorbeeld, en dat is dan tegelijk hun einddoel. Voor mij zou zoiets alleen maar middel kunnen zijn, het gaat mij uiteindelijk om het welzijn van de gehele mensheid. Dat realiseerde ik me toen natuurlijk nog niet. Als je ouder wordt, ontwikkel je een robuustere ethiek, maar als jongetje voelde ik, gevormd door mijn geloof, wel al de verplichting om mensen in nood te helpen.’
En het organiseren van een concert met U2 is daarvoor een geschikt middel?
(Lacht) ‘Ik ben een beetje sceptisch over concerten, hoewel ik die zelf heb georganiseerd. Concerten kunnen een goed vertrekpunt zijn, je hebt eventjes de aandacht van een groot publiek. Maar het is de kunst om die aandacht vast te houden. Mensen moeten boeken lezen, de politiek doorgronden, de mechanismen van internationale handel begrijpen, zich bewust zijn van de rol van hun eigen consumptiegedrag en de invloed van hun stemgedrag op het bestaan van de allerarmsten. Als je ervoor kan zorgen dat dat gebeurt, kun je invloed uitoefenen op de situatie. Je verandert de wereld door het beleid van regeringen te veranderen, dat gaat veel verder dan een concert bezoeken.’
Is er dan geen geld nodig uit het rijke westen?
‘Geld inzamelen is niet het belangrijkste antwoord op de noden van Afrika of Zuidoost Azië. Om structurele veranderingen te bewerkstelligen, moet je proberen invloed uit te oefenen op regeringen, zodat ze ervoor zorgen dat er echt werk wordt gemaakt van het bestrijden van extreme armoede. Er zijn regeringen waar je misschien liever niet mee zou samenwerken, bijvoorbeeld omdat ze corrupt zijn, maar toch kun je er niet omheen. Het gaat mij ook niet om het democratiseren van de wereld, belangrijker is dat leiders géven om hun inwoners. Neem de president van Rwanda, Paul Kagame: niet-democratisch, maar volgens velen heeft hij grote invloed op de economische ontwikkeling van zijn land.’
Maakt extreme armoede je boos?
‘Dat gebeurt weleens, natuurlijk. Daar is ook niks mis mee. Het overkomt me vooral wanneer politici besluiten terugdraaien. Eergisteren sprak ik nog met onze premier en herinnerde ik hem aan de belofte dat Australië de ontwikkelingshulp gaat verdubbelen. Als dat niet gebeurt, word ik niet alleen kwaad, maar zou ik met mijn organisatie zeker ook actie ondernemen. Politici doen veel makkelijker beloften dan dat ze die waarmaken, sommigen houden meer van de glorie dan van verantwoordelijkheden. Maar wanneer ze zich niet aan hun woord houden, spelen ze uiteindelijk met mensenlevens. Dat frustreert me.’
Maar is het niet begrijpelijk dat landen die slachtoffer zijn geworden van de economische crisis beknibbelen op ontwikkelingshulp?
‘In het huidige politieke klimaat heerst het sentiment dat we hulp niet kunnen betalen en dat de millenniumdoelstellingen uit 2000 van de lidstaten van de Verenigde Naties iets van lang geleden zijn. Maar het nationale belang op de eerste plaats stellen is gevaarlijk en jezelf isoleren van de rest van de wereld niet de oplossing. Wij zijn in Australië vaak nog het ergst omdat we vinden dat we vooral ons ‘eilandparadijs’ in de South Pacific in stand moeten houden. Laten we de grenzen sterker bewaken en vluchtelingen eruit gooien! Maar die nationalistische blik moet je zien kwijt te raken. Het is beter om naar de meest kwetsbare gebieden in de wereld af te reizen en samen met de bevolking daar te werken aan een betere gezondheidszorg, vrede en veiligheid. Dan is er ook geen noodzaak je eigen land te ontvluchten.’
Hulp geven is ook in ons eigen belang…
‘Een voormalige Australische premier zei eens: “Steun altijd het racepaard met de naam Eigenbelang”. Dat vind ik een droevig mensbeeld waarin mensen niet worden gedreven door fatsoen of moraal. Maar als daarop inspelen een manier is om ze in actie te krijgen: uitstekend! (Lacht) David Busseau, pionier op het gebied van microfinanciering, antwoordde op de vraag waarom hij deed wat hij deed: “Omdat ik vooral aan mezelf denk! Ik beleef enorm veel plezier aan geven, dus ik ben enorm zelfzuchtig!”’
Maar bij duurzame energie denken mensen óók aan hun portemonnee…
‘De Global Poverty Movement kan inderdaad veel leren van de groene beweging. Die is er in geslaagd om van de beperking van CO2 handelswaar te maken, bijvoorbeeld in de vorm van carboncredits. Misschien zouden watercredits kunnen helpen om schoon drinkwater te krijgen. Op dat gebied liggen er zeker mogelijkheden als je armoede effectief wilt bestrijden.’
Je wilt extreme armoede binnen één generatie uit de wereld hebben. Stel dat dat lukt, maar dat de kloof tussen arm en rijk straks alleen maar groter blijkt geworden?
‘Mijn zorg gaat niet uit naar de rijken, maar naar de armen. Kunnen zij een menswaardig bestaan krijgen en hoe krijg je dat voor elkaar, dat is de vraag. Je kan jaren in cirkeltjes blijven draaien met de vraag wat extreme armoede precies inhoudt en hoe het nou moet met de kloof tussen arm en rijk. Maar niemand zal betwisten dat iedereen voldoende moet kunnen eten, toegang moet hebben tot een goede gezondheidszorg en goed onderwijs, tot schoon drinkwater… Dat zijn de bouwstenen voor ontwikkeling en daar ligt mijn focus. Wanneer er over een jaar of 25 nog steeds sprake is van extreme armoede, maar het leven van enkele honderdduizenden wel is verbeterd door beleidsveranderingen waar het Global Poverty Project een steentje aan heeft bijgedragen, dan zal ik gelukkig zijn.’
Moet je misschien zelf de politiek in voor het leveren van die bijdrage?
‘Wie weet! Het gaat uiteindelijk om impact en de meest effectieve manier om een eind aan extreme armoede te maken. Als dat doorgaan op de huidige weg betekent, kies ik daarvoor. Maar wanneer ik meer kan betekenen door me aan te sluiten bij een politieke partij, is dat ook een optie. Ik geloof dat de meeste mensen wel iets willen betekenen, maar ze weten niet altijd op welke manier. Barack Obama vind ik een goed voorbeeld van iemand die mensen weet te inspireren en daarmee politieke steun verkrijgt. Hij heeft er een nieuw systeem voor de gezondheidszorg doorheen gekregen door een beroep te doen op de goede kant van Amerikanen, op hun beste bedoelingen. Ik wil niet zeggen dat hij het antwoord is op wat de wereld nodig heeft, maar dat vond ik wel heel indrukwekkend.’
Barack Obama kreeg eerder de Nobelprijs…
‘Ha, dat is absoluut niet mijn doel, dat zou niet goed zijn. En hooguit als stimulans zou zo’n prijs voor mij betekenis hebben. Maar denk eens aan het feit dat er dagelijks 24.000 kinderen onnodig sterven. Daar kun je iets aan doen door te zorgen voor schoon drinkwater en wc’s. Dat is very basic, geen sexy onderwerp en al helemaal niet iets waar je de Nobelprijs voor de Vrede mee krijgt. Maar schoon drinkwater en sanitair kunnen wel een mensenleven veranderen.’
HU en het Global Poverty Project
Een jaar lang werkte het HU-GPP-team er eaan om de presentatie van Hugh Evans naar Utrecht te krijgen. Initiatiefnemer en GPP-cöordinator voor Nederland is student maatschappelijk werk en dienstverlening Martijn Roos. Het team werkt momenteel hard aan het organiseren van allerlei activiteiten die de aandacht op het project moeten vestigen. Het gaat onder meer om lezingen over extreme armoede en een kunstveiling. Bezoekers van de presentatie konden zich via een formulier aanmelden voor het leveren van een bijdrage en daar maakten ruim honderd studenten gebruik van.
Hugh Evans is blij met de inzet van het HU-GPP-team. ‘Martijn heeft aangetoond dat je een universitycommunity succesvol kan mobiliseren om veranderingen op gang te krijgen. Over de hele wereld reageert het publiek enthousiast op de presentatie, maar dit team gaat verder en weet goed welke vervolgstappen de juiste zijn om het GPP onder de aandacht te brengen.’
Meer informatie: www.globalpovertyproject.com, www.millenniumdoelen.nl en www.hughevans.com.au
