Dit is een ingezonden stuk van journalistiekstudent Menke Leber.
Stel je wordt wakker in een land waar je niet mag zeggen wat je denkt. Waar studenten verdwijnen, vrouwen niet mogen autorijden zoals in Saoedi-Arabië, of waar je, zoals in Noord-Korea, gemarteld wordt als je de leider bekritiseert. In die landen is één ding onmogelijk: zelf bepalen hoe je toekomst eruitziet.
Hier kun jij dat wel. Woensdag mag jij kiezen wie jouw stem vertegenwoordigt. Over klimaat, wonen, zorg, en vrijheid. Als je niet gaat, betekent dat anderen voor jou beslissen. Stemmen is geen verplichting, het is een voorrecht dat miljoenen mensen wereldwijd nooit zullen hebben. Gebruik dat privilege.
Egoïstisch
Sterker nog, je bent een egoïst als je niet gaat stemmen. Ik voel me als iemand die wél het nieuws leest, genoodzaakt om hier iets over te zeggen. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, maar luister even. Wij, de groep tussen de achttien en de dertig, stemmen het minst. Wat dat voor gevolgen heeft? Dat oudere generaties meer stem krijgen in een land waar wíj́ nog het langst mee op moeten schieten!
Of je er nou wel over leest of niet, je merkt wel dat er iets aan de hand is. Jouw boodschappen worden ook duurder, je kunt geen betaalbare woningen vinden, watertekort dit en AZC-gezeik dat. Ondertussen kunnen er wel miljarden euro’s naar defensie en Nederlands meest vervuilende fabriek. Zoals Laurens Dassen (VOLT) op zijn LinkedIn-pagina terecht vroeg: ‘Weet je hoe ontiegelijk veel je kunt doen met 2 miljard euro?’
Vanaf je luie stoel
Het goede nieuws is: je kunt gewoon lekker blijven scrollen. Politici zijn namelijk bezig om zich nu via sociale media te profileren om onze aandacht te trekken. Veel van hen delen korte fragmenten van hun debatten.
Ook zijn er genoeg influencers (waar je echt wat aan hebt) die zich bezighouden met het belang van stemmen. GenZ’ers met 143k bekijks @lekkeran bijvoorbeeld, die met Jesse Klaver praat over het onderwerp ‘inkomen’, met een grappige video waarin hij naar Duitsland gaat om boodschappen te doen. Of @representjezelf die wat mij betreft echt impact maken door je lichtelijk te confronteren met ons gedrag en waarom het belangrijk is dat wij onze stem uitbrengen.
Iets meer moeite
Wil je iets meer effort doen? Doe dan een kieswijzer. Volgens mijn idool Huub Philippens. Hij is docent en een Dolla Mina van het eerste uur.
(Lesje Dolle Mina’s: dat zijn leden van een beweging die voor gelijkheid en veiligheid voor vrouwen opkomen. Hun bedoeling is om op een ludieke manier protesten te voeren over actuele dilemma’s, zoals de femicide marsen die afgelopen zomer veel werden georganiseerd.)
Philippens is daarnaast ook oprichter van de Kieswijzer. Volgens hem is de Stemchecker van de Volkskrant nu het meest betrouwbaar. Hier hebben de oprichters namelijk bekeken wat partijen werkelijk hebben gestemd in de Tweede Kamer en niet wat ze beloven in hun campagnes. De real deal dus en geen lulkoek.
Nederland als dictatuur
Nog even griezelen: stel je dus voor dat Nederland over tien jaar een dictatuur is. In hogescholen mag je niet meer zeggen wat je denkt (want anders kun je ‘verdwijnen’). Colleges worden vooraf goedgekeurd door de overheid, en docenten die kritiek leveren raken hun baan kwijt. Discussies over politiek of geschiedenis zijn verdacht — alleen goedgekeurde kennis is nog toegestaan. Je telefoon luistert mee, en een verkeerde post op sociale media kan leiden tot een oproep bij de autoriteiten.
Ben je al bang? Ik ga nog even door: In die dictatuur praten studenten praten nog wel over politiek, maar alleen fluisterend in cafés of via geheime groepsapps. Overal hangen camera’s met gezichtsherkenning die jouw digitale dossier bijhouden. Een slechte ‘burgerscore’ betekent daar: geen studiebeurs, geen kamer, geen baan. In plaats van dromen over reizen of verandering leer je vooral over hoe je niet opvalt. Creativiteit maakt plaats voor gehoorzaamheid. Vrijheid voelt als iets uit een geschiedenisboek — iets waar je ouders nog over vertellen, maar jij nooit echt hebt gekend. En het begon allemaal met mensen die dachten: Eén stem meer of minder maakt toch niet uit.
Doe je mee? Laten we alles uit ons kikkerlandje halen wat erin zit en ons geluk weer een boost geven door gewoon een kruisje te plaatsen op dat papiertje op 29 oktober 2025. Je gaat jezelf dankbaar zijn, echt waar.
