Het wordt oppassen voor thuiswonende studenten die ergens anders staan ingeschreven om de hogere uitwonendenbeurs te ontvangen. Het ministerie gaat nog voor de zomer intensief controleren, te beginnen in Amsterdam.
Staatssecretaris Van Bijsterveldt wil een einde maken aan het ‘ontoelaatbare’ gesjoemel. Begin dit jaar werd geschat dat de fraude met de studiebeurs voor uitwonenden de schatkist zo’n 27 miljoen euro per jaar kost. Dat zou betekenen dat ruim dertienduizend studenten de boel flessen.
Bij wijze van proef gaat de gemeente Amsterdam in opdracht van het ministerie al volgende maand huisbezoeken afleggen. Die moeten tot de opsporing van fraudeurs leiden, maar ook tot risicoprofielen waarmee ze in de toekomst makkelijker kunnen worden opgespoord.
Nog voor het collegejaar 2011-2012 wil Van Bijsterveldt de Wet studiefinanciering hebben aangescherpt. Daarbij denkt ze aan verzwaring van de bewijslast voor studenten maar ook aan boetes, terugvordering van het te veel ontvangen geld en uiteindelijk zelfs stopzetting van de beurs.
Vooral de omkering van de bewijslast ligt gevoelig. Bij de studentenbonden, maar ook bij enkele fracties in de Tweede Kamer. Is omkering van de bewijslast niet al te rigoureus? Nee, antwoordde voormalig minister Plasterk in januari nog. Alleen als er een ‘specifiek vermoeden’ is en wanneer ‘uit data-analyse blijkt dat het risico groot is’ zal dit middel worden ingezet. Hoe de student kan bewijzen dat hij ergens woont? Dat wordt nog nader uitgewerkt.
Het is nog niet bekend waar de fraudebestrijders precies op gaan letten, maar Plasterk gaf wel voorbeelden. Als studenten in dezelfde straat wonen als hun ouders, kan er wel eens sprake zijn van fraude. Ook als er abnormaal veel studenten in hetzelfde huis wonen, is er een verhoogd risico.
De proef in Amsterdam krijgt snel navolging in onder andere Den Haag en Rotterdam en de regio’s Twente en Noord-Holland-Noord. Nog voor de zomer zullen meer dan duizend studenten(huizen) zijn gecontroleerd.
Studenten en leerlingen in het mbo die studiefinanciering ontvangen, zijn verplicht zich in te schrijven bij de gemeentelijke basisadministratie. Voor uitwonende studenten geldt dat hun officiële adres niet overeen mag komen met dat van hun ouders. In Nederland ontvangen ongeveer 270 duizend studenten een uitwonendenbeurs (266,23 euro per maand) en 310 duizend studenten een beurs voor thuiswonenden (95,61 euro).
