Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal over stampen, creativiteit en het nut van Burgerschap als vak.
Ik vind het wettelijk vastleggen dat leerlingen in het basis- en voorgezet onderwijs (over een paar decennia studenten?) les krijgen over democratie, mensenrechten en onze rechtstaat, een uitstekend idee. Beter dan elke ochtend verplicht beginnen met het zingen van ons volkslied en beter dan minimaal een keer het Rijksmuseum in Amsterdam bezoeken, ook al woon je in Vaals, Cadzand of Delfzijl.
In de jaren zestig kreeg ik in de tweede klas van de hbs les van een advocaat, meneer Katz, die het vak staatsinrichting gaf, als bijbaantje. Om zijn naam te verifiëren verdwaal ik weer eens op het internet en lees opnieuw de fabel van Jean de la Fontaine, Le Corbeau et le Renard, die we van onze leraar Frans, Aart van Zoest, uit ons hoofd moesten leren.
Van Zoest vond het verrukkelijk als wij die fabel moesten voordragen. Iets uit je hoofd leren, iets erin stampen doe je om je brein te oefenen en geeft je sensibiliteit een kans, aldus Van Zoest, en dan hoor je hoe mooi de taal is en geniet je van het rijm en ritme. Eerst iets leren, inzicht komt later wel.
Los van methodes en schooltypen, krijgt het moeten leren bij de ene generatie meer aandacht dan bij de andere, die creativiteit bijvoorbeeld belangrijker vindt, of als je maar weet hoe je iets kan opzoeken. Voor mij is het allemaal belangrijk, maar je kan niet zonder basiskennis en basisvaardigheden.
Burgerschap hoort daar ook bij. Hoeveel inwoners kennen hun wethouders en raadsleden, of weten hoe een gemeenteraad werkt? Het is opvallend dat lang niet alle studenten weten wat getrapte verkiezingen zijn en hoeveel leden de Tweede Kamer heeft. Laat staan dat ze weten hoe Europa wordt geregeerd. Wat is het verschil tussen de Europese Commissie, de Europese Unie en het Europees Parlement?
Ongeveer tien jaar geleden was ik een paar dagen in Berlijn en zag daar een soort winkel met allemaal gratis posters, folders en brochures over de Europese Gemeenschap (weer wat anders?). Ik heb wat van die spulletjes meegenomen, want dat leek me handig, maar die zijn al lang bij het oud papier beland en de inhoud van die folders hebben zich niet echt genesteld in mijn geheugen.
Kennis van hoe je gemeente, ons land en Europa wordt bestuurd, is ontzettend belangrijk. Gelukkig leven we in een land, waar jij (en ons onderwijs) ervoor kan (kunnen) zorgen dat er geen autoritaire kleptocraat aan de macht komt. Daar zijn er al te veel van op deze wereld.
