Een bijzonder en inspirerend verhaal, dat is een veelgehoorde reactie op de podcast Sorry voor mijn broertje. Daarin staan de broers Nahib en Nabil centraal, die elk een ander pad kozen. Waar Nahib zich, via een studie op de HU, opwerkte tot maatschappelijk werker, besloot Nabil dat er andere manieren waren om aan geld te komen. ‘Nu geven we samen workshops en colleges over jeugdcriminaliteit en jeugdgevangenis aan jongeren, studenten en professioneels in de zorg.’
Kader-advies
Het leven kan bijzonder lopen. Dat is een cliché, maar in het geval van de Afghaanse broers Nahib en Nabil gaat het zeker op. Hun verhaal begint in Afghanistan, vanwaar zij naar Nederland vluchten. Hier komt het gezin terecht in een asielzoekerscentrum en moet daarna een plek vinden in de maatschappij. ‘Dat was lastig’, vertelt Nahib. ‘Ik begon op de Taalschool en ben door mijn taalachterstand altijd onderschat. Na de basisschool kreeg ik vmbo kader-advies.’
Toch weet Nahib zich op te werken. Hij doet de opleiding Sport en Bewegen en maakt daarna de overstap naar Hogeschool Utrecht, waar hij kiest voor Cultureel Maatschappelijke Vorming. Zijn twee jaar jongere broer beloopt een ander pad. Hij belandt in de criminaliteit en na een serie gewapende overvallen wordt hij opgepakt en vastgezet in een jeugdgevangenis.
‘Een voorbeeld zijn’
‘Ik was toen zo boos’, blikt Nahib terug. ‘Ik had nooit gedacht dat ik daarna weer een goede band met hem zou krijgen.’ En dat gebeurde toch, op een bijzondere manier. ‘Mijn eerste jaar op de HU was pittig. Aan het begin van blok D had ik slechts vijf punten. Dat kwam natuurlijk ook omdat mijn broertje toen net vastzat. Mijn klasgenoten dachten niet dat ik het zou halen en namen al afscheid. Maar ik heb in dat laatste blok alles op alles gezet. Ik heb anderhalve maand keihard gestudeerd en haalde toen 45 punten. Mijn klasgenoten noemden me daarom legendarisch,’ vertelt Nahib lachend. Een van zijn redenen om keihard te werken? ‘Ik wilde een voorbeeld voor Nabil zijn.’
Het verhaal gaat verder. Nahib: ‘In het vierde jaar had ik geen onderwerp om mijn scriptie-onderzoek te doen. Nabil wilde iets positiefs met zijn foute keuzes doen. Toen besloot ik dat mijn broertje het onderwerp van mijn scriptie zou worden. Ik heb onderzoek gedaan bij de justitiële jeugdinrichting in Lelystad, waar hij gevangen zat. We hebben toen samen ook voor het eerst een workshop gegeven.’
‘Mijn broertje werd in de zomer van 2018 ontslagen uit de jeugdgevangenis. Precies in die zomer, ik zat toen in het derde jaar op de HU, kreeg ik daar een baantje. Hij ging net weg en ik kwam te werken in dezelfde groep waar hij vastzat. Mijn collega’s waren zijn begeleider geweest. Zo hebben onze paden elkaar steeds gekruist.’
‘Beste college van het jaar’
Daarna trokken de broers samen op. Ze gingen door met het geven van colleges en workshops. ‘Dat deden we voor de eerste keer samen op de HU. Nabil was zenuwachtig. Hij zette zijn petje recht en ging netjes doen. Ik zei tegen hem: “Wees jezelf.” Voor mij was het ook spannend om te doen, maar ik ben wel de good guy in dit verhaal’, vertelt Nahib lachend. Het werd een groot succes. ‘Normaal gesproken lopen studenten regelmatig weg tijdens een college, maar nu bleven ze op één na allemaal zitten. Na afloop gingen studenten met elkaar in discussie. De docent zei tegen ons dat dit het beste college van het jaar was.’
Positieve zenuwen
Nahib en Nabil geven sindsdien veel vaker colleges en workshops. Nadat ze weer op de HU waren geweest, koppelde Carmen Paalman, onderzoeker bij het lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid, de broers aan twee journalisten. Zo begonnen twee jaar geleden de opnames voor de podcast. ‘Daarin vertellen we ons verhaal, van onze tijd in Afghanistan tot nu. Want hoe kan het dat we uit hetzelfde gezin komen, maar toch zulke andere keuzes hebben gemaakt?’
Het antwoord op die vraag hoor je in de zevendelige podcastserie Sorry voor mijn broertje, die begin mei verschenen is. ‘Ik had wel positieve zenuwen, toen de podcast uitkwam’, vertelt Nahib. ‘Dit is wie we zijn, niet meer of minder dan dat. Maar de reacties tot nu toe zijn heel goed. Sommige mensen herkennen zich in ons verhaal, anderen halen er inspiratie uit. Dat is fantastisch om te horen.’
VOG
Tegenwoordig staat Nahib ook voor de klas, als docent op de HU. Nahib, lachend: ‘Mijn oud-klasgenoten kunnen dat niet geloven. Van 5 punten in blok D, naar voor de klas staan.’ Nabil heeft intussen weer perspectief, vertelt zijn broer. ‘Hij heeft twee maanden geleden eindelijk zijn VOG, Verklaring Omtrent Gedrag, gekregen. Die had hij nodig om door te kunnen met zijn studie en stage, maar door zijn veroordeling heeft hij daar lang op moeten wachten. Nu kan hij weer verder. En we blijven natuurlijk workshops en colleges geven. Zo kunnen we van zijn negatieve ervaring iets positiefs maken.’
Samenwerking lectoraat
Sorry voor mijn broertje werd in nauwe samenwerking gemaakt met het lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid. Dat begon, zoals Nahib al vertelde, toen hij en zijn broertje workshops op de HU kwamen geven. Carmen Paalman, onderzoeker bij het lectoraat: ‘Het was voor ons een langgekoesterde wens om journalistiek en wetenschap met elkaar te verbinden. Er is hier veel kennis, maar het is soms lastig om die naar de praktijk te vertalen.’
‘Toen ik het verhaal van Nahib hoorde, dacht ik meteen: hier zit een podcast in.’ Lector Andrea Donker vult aan: ‘Samen met de makers hebben we vanaf de start nagedacht over de podcast en over hoe het verhaal van Nahib en Nabil verteld kon worden op een manier dat luisteraars geboeid zouden worden en geïnteresseerd raken in meer achtergrondkennis over forensische thema’s. Uiteindelijk is ervoor gekozen dat de broers in de eerste zeven aflevering centraal staan, en dat in de vier afleveringen daarna relevante thema’s en onderwerpen behandeld worden. Hierin komen de forensische experts aan het woord. Zij vertellen bijvoorbeeld over het dagelijkse leven in een justitiële jeugdinrichting en over wat professionals die daar werken moeten kunnen en weten om hun werk goed te doen. Zo koppelen we theorie en onderzoek aan thema’s uit de verhalen van Nahib en Nabil.’
Terugkijkend op het proces en eindresultaat, zijn Donker en Paalman tevreden. Donker: ‘De podcast heeft een breed publiek bereikt en biedt voor onderwijs en voor de praktijk geweldige aanknopingspunten om met elkaar in gesprek te gaan over belangrijke forensische thema’s. Heel trots ben ik natuurlijk ook op de erevermelding van de zilveren reismicrofoon voor Sorry voor mijn broertje.’ Paalman vult aan: ‘Ik hoop dat luisteraars na deze podcast genuanceerder over criminaliteit denken. Want als je het verhaal van Nabil hoort, dan weet je: eens een dief is niet altijd een dief.’
Luister de podcast Sorry voor mijn broertje hier.
Ook interessant: Liever Fleur dan Fatima: HU wil stagediscriminatie tegengaan met werkgroep exclusieve HRM
