Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal over de macht van de Engelse taal.
Hoewel machthebber een negatieve connotatie heeft, is-ie wel ergens de baas van. In een democratie zijn er op basis van verkiezingen machtswisselingen. Het aantal gekozen machthebbers die de grondwet wijzigen om zo hun leven lang aan de macht te blijven, groeit. Het aantal democratieën in de wereld lijkt af te nemen. Dat komt misschien mede doordat de Verenigde Staten van Amerika (VS), als hét voorbeeld van de democratische, vrije wereld, de laatste decennia nogal wat scheve schaatsen heeft gereden.
Achter de schermen, maar ook openlijk, heeft de CIA van de VS geprobeerd meer dan vijftig regimes omver te werpen. Dat is zeker niet democratisch, terwijl veel van de huidige brandhaarden in de wereld door de Amerikanen zijn aangestoken. Dat konden ze doen, omdat zij de militaire macht hadden en nog steeds hebben.
In de Europese Unie spreken ongeveer 23 miljoen mensen Nederlands als eerste taal en nog eens 5 miljoen als tweede taal. Het op Nederlands lijkende Zuid-Afrikaans reken ik niet mee. In vergelijking met de miljard Chinezen die Mandarijn spreken, of de ruim 400 miljoen Spaanssprekenden, stelt die 23 miljoen niets voor.
Van de bijna 7.000 talen in de wereld is het Engels niet alleen de taal van de handel, economie en wetenschap, maar ongeveer 380 miljoen mensen hebben het Engels als moedertaal. En meer dan een miljard mensen spreken Engels als tweede taal of beheersen deze taal goed. Volgens een onderzoek van de Europese Commissie (uit 2006) zou 75% van de Nederlanders Engels kunnen spreken.
Meer dan 81.000 buitenlandse studenten (met 164 verschillende nationaliteiten) zitten dit jaar in collegebanken van onze hogescholen en universiteiten om te leren voor een bachelor-, of – en dat zijn de meesten – voor een masterdiploma.
Volgens Geert ten Dam, voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit van Amsterdam, moet men zich minder druk maken over het Engels als voertaal bij bepaalde opleidingen, maar moet men zich meer druk maken over het feit dat er steeds meer onderwijs moet worden gegeven voor minder geld.
Door de hegemonie van het Engels wereldwijd worden internationaal ook meer studies in het Engels gedaan. Dat lijkt mij geen probleem, mits het Nederlands niet ondersneeuwt. In Vlaanderen wil men het Nederlands als wetenschappelijke taal beschermen door maximaal 6 procent Engelstalige bachelors aan te bieden en 35% masters.
In de vorige eeuw verplichtte de Franse minister van Cultuur Jack Lang dat er meer Franstalige muziek op de radio gedraaid moest worden. Zo’n maatregel voor het onderwijs lijkt me niet nodig.
