Hoe vinden leerlingen een school? Hoe vinden dokters een baan? De Amerikanen Lloyd Shapley en Alvin Roth krijgen de Nobelprijs voor de theorie van het ‘matchen’.
Het begon in de vroege jaren zestig met een theorie over de huwelijksmarkt: hoe krijgen mannen en vrouwen de meest optimale partner? Daar bedachten de Amerikaanse onderzoekers Lloyd Shapley en David Gale (beiden zowel wiskundige als econoom) een rekenmanier voor. In theorie zou hun methode tot een stabiele uitkomst leiden.
Het bleef bij een gedachte-experiment. Maar zo’n twintig jaar later gebruikte Harvard-econoom Alvin Roth deze methode om markten te doorgronden waarin twee partijen elkaar moeten vinden, zoals leerlingen en scholen of dokters en ziekenhuizen. De wetten van de gewone markt volstaan niet om dit in goede banen te leiden. Het zogeheten ‘Gale-Shapley-algoritme’ bleek echter praktisch toepasbaar om zulke ‘matching’ in goede banen te leiden.
Voor David Gale komt de prijs te laat. Hij overleed in 2008.
De Nobelprijs voor de economie is niet ingesteld door Alfred Nobel, maar door de Zweedse centrale bank en wordt sinds 1969 uitgereikt. De Nederlander Jan Tinbergen won de eerste samen met de Noor Ragnar Frisch. De enige andere Nederlander won in 1975: Tjalling Koopmans deelde de eer met de Rus Leonid Kantorovitsj.
De winnaars delen acht miljoen Zweedse kronen, oftewel zo’n 930 duizend euro. Voorheen was het prijzengeld hoger, maar het Nobelcomité moest bezuinigen vanwege de crisis. De Nobelprijs voor de economie heeft de wereldwijde crisis tot nog toe genegeerd.
