Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal over de golfbewegingen in het onderwijs.
Onze geschiedenis verloopt in golfbewegingen. Het kunnen stapelen, van het ene schooltype overstappen op het andere, was zo slecht nog niet. Het werd gedaan voor laatbloeiers en leerlingen uit de mindere milieus. De overgangen werden echter steeds moeilijker. Er gaan soms jaren, zo niet decennia, overheen om te beseffen dat iets ten onrechte is ingevoerd of afgeschaft. Nu kijkt men er weer naar. Soms slaat men door, zoals in de PvdA-initiatiefnota om de doorstroming te bevorderen: Doorstroomrecht naar een ander onderwijsniveau zonder aanvullende eisen.
De (onderwijs)wereld is constant in beweging. Een ‘golf’ komt nooit identiek terug. De mode is daarvan een goed voorbeeld. Maar je ziet het ook in het onderwijs. Kinderen met een rugzakje zouden thuishoren in het reguliere onderwijs, omdat het voor hen goed is om mee te draaien met hun leeftijdgenoten op een ‘gewone school’. Te weinig is nagedacht over de consequenties voor hun klasgenoten en de leerkracht. Meningen worden doorgedrukt, niet altijd met de beste argumenten. Degene die de gezaghebbende groep kan overtuigen, wint.
De aanschaf van een nieuwe lesmethode wordt voornamelijk bepaald door docenten die ermee gaan werken. Zijn er positieve recensies? Kan de voorstander zijn collegae overtuigen? Voor het kiezen van een hotel hebben recensies tegenwoordig ook invloed. Het lijkt alsof men steeds sneller zich een mening toe-eigent na enige blikken op sociale media, zonder zelf goed na te denken.
De kracht van media neemt toe, met verstrekkende gevolgen. De uitslag van een referendum wordt maar een beetje bepaald door de inhoud, maar veel meer door hoe effectief er campagne is gevoerd. Recente voorbeelden zijn in ons land het referendum rond het associatieverdrag met Oekraïne en in het Verenigd Koninkrijk rond wel of geen Brexit. Herman Pleij noemt referenda in Het Parool zelfs volksmennerij.
Wat zal Brexit betekenen voor de uitwisseling van studenten? Het aantal studenten uit het Verenigd Koninkrijk nam de laatste drie jaar sterk toe naar ruim 2.200, mede door een forse verhoging van de collegegelden aan Britse universiteiten sinds 2012. Nu gaat studeren in een EU-land voor hen waarschijnlijk ook duurder worden. Als Nederlandse studenten zich voor een complete studie in het buitenland inschrijven, is hun gastland in bijna 80% van de gevallen een ander EU-land. De meeste door Nederland gefinancierde studenten vonden we in 2014-2015 in België met het Verenigd Koninkrijk op de tweede plaats. Welke golfbeweging staat ons na Brexit hier te wachten?
