Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over Marianne Zwagerman, praktisch opgeleiden en imagoverandering voor de leraar.
In een YouTubefilmpje trekt Marianne Zwagerman fel van leer als ze wordt geïnterviewd over haar boek Kluitjesvolk tijdens een seminar Experience Leadership. Onder in beeld staat haar naam en daarboven innovatiestrateeg. Met een licht Amsterdams accent zegt ze dat ze nooit meer het woord laagopgeleid wil horen, ‘want die mensen zijn praktisch opgeleid, dat is niet minder dan theoretisch opgeleid.’ Tegen Sander Dekker, de voormalig staatssecretaris van onderwijs, zou ze gezegd hebben dat ze zijn kop eraf hakt als hij nog een keer laagopgeleid zegt.
Het boek is alweer een maand uit en Marianne is bij heel wat praatprogramma’s op bezoek geweest om haar boek te promoten. Ze neemt het op voor ambachtsmensen en vindt dat die door arrogante academici, betuttelaars en regeltjesbedenkers op een zijspoor zijn gezet. De macht moet terug naar ambachtsmensen is haar pleidooi en dat lijkt op uitspraken van een eeuw geleden, dat de politieke macht in handen moet van het proletariaat.
Maar ik denk niet dat Zwagerman zo ver wil gaan. Toch ben ik er voorstander van om in het vervolg te spreken van praktisch opgeleid. Het mbo wordt dan mpo (meer praktisch onderwijs) en hbo wordt dan hpto (hoger praktisch en theoretisch onderwijs). Het is natuurlijk even wennen, maar de lagere school werd tenslotte ook de basisschool.
Taalgebruik bepaalt mede een imago. Waar zit je het liefst op? Op een wc, een plee, of op een toilet?
Over de dalende status van leerkracht heb ik sinds 2010 op deze site al vaker geschreven. Ook Arnon Grunberg had het in een van zijn voetnoten in de Volkskrant over het aanzien van de leraar. Hij schrijft dat in 1982 een gymnasiumleraar gelijk stond aan een kolonel, tegenwoordig aan een sergeant.
Toevallig beweerde Nelleke Noordervliet in Trouw in haar column hetzelfde en voegde eraan toe ‘en of die [sergeanten] nog net zo hoog worden gewaardeerd als vijftig jaar geleden is ook nog maar de vraag. Was de onderwijzer een halfgod, nu is hij een voetveeg.’
Zowel Grunberg als Noordervliet noemde geen bron. Hun informatie blijkt afkomstig uit een onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht en beleidsadviesbureau Ecorys. Het rapport heet Status en imago van de leraar in de 21ste eeuw en verscheen mei vorig jaar. Het eindigt met een blik op de toekomst en voorspelt dat het veranderen van het imago van een leerkracht een zaak is van lange adem. Marianne Zwagerman zette een eerste stap.
