Zonder nieuwe investeringen keert Nederland voorlopig niet terug in de top vijf van kenniseconomieën, waarschuwen bedrijfsleven, vakbonden, wetenschappers en onderwijskoepels.
Al een paar jaar lang schetsen de leden van de zogeheten ‘KIA-coalitie’ een zorgelijk beeld: Nederland dreigt de aansluiting met de wereldtop te verliezen. Zo komen er steeds meer zwakke middelbare scholen, investeert het bedrijfsleven te weinig in research, komen er minder onderzoekers, worden docenten niet genoeg bijgeschoold en krijgen uitblinkende studenten weinig uitdagend onderwijs.
FOTO
Dat staat in de nieuwe ‘foto’ die de coalitie heeft gemaakt. Elk jaar brengt zij zo’n foto uit waarin in beeld wordt gebracht hoe het staat met de ambities uit de Kennis Investering Agenda, waar de coalitie haar naam aan ontleent.
‘We dreigen een flink deel van onze welvaart kwijt te raken’, zegt KIA-voorzitter Alexander Rinnooy Kan, tevens voorzitter van de Sociaal Economische Raad. ‘Zo simpel is het. We moeten proberen een succesvolle kenniseconomie te blijven. Of misschien moet ik zeggen: opnieuw te worden.’
MIDDENMOOT
Gemeten naar de investeringen in onderwijs en onderzoek stond Nederland rond de eeuwwisseling nog in de top vijf van kenniseconomieën, aldus Rinnooy Kan. ‘Maar nu niet meer. Als je kijkt naar de kennisuitgaven per hoofd van de bevolking, dan staan we in de middenmoot van de OESO-landen. Dat vind ik helemaal niet goed, en met mij de werkgevers, vakbonden en onderwijskoepels.’
Het nieuwe kabinet heeft hem teleurgesteld. ‘We hoopten op meer politieke sympathie. In de aanloop naar de verkiezingen waren er veel partijen die wel wilden investeren in kennis, dus kansloos leek het niet. Nu ligt er een regeerakkoord, maar het beleid moet nog worden uitgewerkt.’
AARDGASBATEN
Vooral het schrappen van de aardgasbaten voor onderzoek vallen hem tegen. ‘Dat is een forse bezuiniging. Andere landen investeren juist extra in kennis en wetenschap.’
De top ligt binnen bereik: Nederland staat nu op de achtste plaats. Hier en daar zijn de wetenschap en het onderwijs van wereldniveau, zegt de KIA-coalitie. Ook zijn er meer startende ondernemers en snel groeiende bedrijfjes die de innovatie aanjagen.
MILJARDEN
In de Kennis en Innovatie Agenda 2011-2020, die vorig jaar verscheen (pdf), wordt opgesomd wat nodig is om weer in de top vijf te komen. De KIA-coalitie is opvolger van het Innovatieplatform, en bestaat uit onder meer de VSNU, de HBO-raad, onderzoeksinstellingen, vakbonden en werkgeversorganisaties.
De KIA pleit ervoor dat de overheid miljarden extra investeert in onderwijs en onderzoek. De motie Hamer, waarin de ambitie werd uitgesproken om weer bij de top te komen, werd in 2009 gesteund door alle politieke partijen.
