Studenten, docenten en experts spraken gisteren over rouw, tijdens een ontmoeting in de Botanische Tuinen. Dit was onderdeel van het programma ‘1 Uur Over’, waarin aandacht wordt besteed aan studentenwelzijn. Podium, het cultureel studentenplatform van de HU, en het Student Support Centre (SSC) van de HU organiseren dit. ‘Je hebt het recht om te rouwen.’
De bezoekers van ‘1 Uur Over Rouw’ moeten een eind door de Botanische Tuinen lopen om bij de Serre te komen. ‘Ik vind dat die wandeling een positieve bijdrage levert aan dit evenement’, zegt Josien Oudemans, programmacoördinator van Podium. De ruimte in de Serre is groengekleurd door de aanwezige planten: op het plafond, aan de muren en op tafels aan de zijkant. ‘De sfeer van de natuur past bij dit thema.’
Experts
Bijna dertig mensen zijn op de ontmoeting afgekomen. Het publiek bestaat uit HU-studenten en medewerkers. Vooraan zitten de experts aan tafel: Links zit Tanja van Roosmalen, rouw- en verliestherapeut bij LEF Verliesbegeleiding. Daarnaast zit Jelle Meuwissen, trainer bij het Student Support Centre en ervaringsdeskundige op het gebied van verlies van gezondheid. Rechts Esther van Breukelen, trainer bij het Centrum voor Verborgen Verlies en vaktherapeut bij Liefde voor jou.
Uniek als een vingerafdruk
Social Work student Daniëlle Stellingwerff leidt het gesprek: ‘Laten we beginnen. We hopen op een mooi gesprek.’ De sfeer is ontspannen en het publiek is stil. ‘Wat is rouw voor jou?’ vraagt de gespreksleider aan de experts, na het voorstelrondje. ‘Het is iets wat veel breder is dan alleen de dood’, antwoordt Van Roosmalen. ‘Rouw is de achterkant van hechting. Je verliest iets waar je aan gehecht bent, dat kan alles zijn.’ Het is voor iedereen anders. Iedereen rouwt op zijn eigen tempo: ‘Rouw is zo uniek als een vingerafdruk.’
‘Afval verwerk je, rouw verweef je’
Verwerken?
Terwijl de regen op het dak tikt, gaat het gesprek verder: Volgens Van Roosmalen is erkenning heel belangrijk tijdens het rouwen: ‘Je mag jezelf toestaan om het heel heftig te vinden.’ De gespreksleider knikt: ‘Het is gewoon kut.’ Meuwissen vertelt dat veel mensen zich eenzaam voelen tijdens rouwen. ‘Daarom is het zo belangrijk om je naaste te vragen hoe het écht met hem gaat.’
Veel mensen denken dat rouw iets is wat je moet verwerken. Daar is Van Roosmalen het niet mee eens: ‘Dat is niet het doel. Je moet het een plek kunnen geven in je leven.’ Meuwissen voegt toe: ‘Ik zeg altijd maar zo: Afval verwerk je, rouw verweef je’. Het publiek lacht.
De sfeer is serieus, maar luchtig. Na het plenaire gesprek is het tijd voor vragen: mensen mogen naar voren komen om iets te vragen of te delen. Na wat aarzeling stapt de eerste student naar voren. ‘Ik heb met mijn moeder vaak de discussie: Is een uitvaart voor de overledenen of voor de gasten?’ Volgens Van Roosmalen is het een combinatie: ‘Je eert degene die overleden is, maar een uitvaart is er ook voor je eigen rouwproces.’
Tranen
Daarna stapt de een na de ander naar voren. De sfeer verandert, mensen stellen zich kwetsbaar op en uiten hun verdriet. ‘Ik heb een aantal jaar geleden mijn moeder verloren en vind het lastig om hier met vrienden over te praten, omdat zij weinig toenadering zoeken. Dit event voelt als een cadeautje: ik voel me gezien en gehoord.’
Een andere studente vertelt emotioneel over haar overleden vader. ‘Ik zat in dat rouwproces en toen overleed ook een andere kennis. Ik wil zo graag verder met mijn studie, maar ik weet niet hoe.’ Steunende woorden en zakdoekjes bieden troost.
Aan het einde wordt er verteld over het rouw-programma van de HU. ‘Bij het Student Support Centre bieden we Veerkrachtig Rouwen aan. We helpen studenten hun rouw te herkennen en te implementeren in hun leven.’
‘Rouw mag er zijn, de beeldvorming die mensen over rouw hebben is bullshit’
Bespreekbaar
Achteraf is er tijd voor ontmoeting, met muffins, broodjes en sap. Tessa (24) is er stil van. ‘Het was indrukwekkend. En heel herkenbaar. Rouw mag er zijn, de beeldvorming die mensen over rouw hebben is bullshit. Er is meer gesprek nodig, het is zo belangrijk om erover te praten. Tijdens deze ontmoeting werd open gepraat over rouw en verlies, maar dat is nu omdat dit een veilige kring is. Eigenlijk moet het overal bespreekbaar zijn.’
Joris (24) is blij dat dit event werd georganiseerd. ‘Ik ben hier met mijn ex. Zij heeft haar vader verloren in de tijd dat wij een relatie hadden. Ik heb gezien welke impact dit op haar had en vond het fijn om hier samen heen te gaan. Zelf heb ik ook veel geleerd over rouw: je moet niet bang zijn om je omgeving erbij te betrekken. De ene dag kan slecht zijn en de andere dag beter, maar dat hoort erbij.’
Bezoekster Tineke (21) volgde de cursus Veerkrachtig Rouwen omdat ze haar moeder verloor. ‘De cursus was heftig en intensief, maar wel heel goed. Je deelt je proces met anderen maar werkt ook aan jezelf. Mijn studiebegeleider heeft me die cursus destijds aangeraden. Ik vind het heel belangrijk dat studentenbegeleiders studenten in de gaten houden en zo nodig zoiets aanraden.’
Ervaringen worden gedeeld en bezoekers spreken de experts aan voor persoonlijke vragen. Ondertussen vertrekken er al wat mensen: terug naar de les, de bibliotheek of naar huis. Waar praten over rouw niet zo makkelijk is als hier. Misschien kan de rustgevende wandeling naar de uitgang van de Botanische Tuinen helpen om alles even laten bezinken.
Allerzielen
Deze editie van ‘1 Uur Over…’ maakte onderdeel uit van een speciaal Allerzielen-programma van Podium, om op deze gedenkdag traditiegetrouw stil te staan bij verlies. Aan het eind van de middag was ook de voorstelling Laat me niet alleen te bezoeken op begraafplaats Kovelswade.
Ook interessant: Video: Maken studenten zich zorgen over het klimaat?
