Maandagavond was de laatste aflevering van de reeks online sessies ‘Political Junkie.’ Zo’n vijftig studenten en medewerkers stelden zoals altijd vragen aan de deskundigen over de verkiezingen. Het ultieme antwoord: ‘Kies wat! Ga gewoon naar die stembus!’
Na een, volgens Sofie van den Enk, uitstekende generale repetitie start de sessie met flink wat technische problemen. Gast Johan Fretz, schrijver, columnist bij het Parool en theatermaker, zit al klaar. De tweede gast Frits Wester, parlementair verslaggever bij RTL Nieuws, heeft geen geluid en moet meerdere keren opnieuw inbellen. De kijkers in de chat wachten geduldig en bestoken Fretz alvast met vragen.
Na twintig minuten gaat het gesprek van start. TV-presentatrice Sofie van den Enk leidt het gesprek. Sam du Mosch, organisator van de online sessies, kiest vragen uit de chat. Een flinke klus, want dat zijn er ondertussen tegen de vijftig.
Weinig jongeren naar de stembus
Ze trappen af met een discussie over jongeren. Een derde van de jongeren heeft de vorige verkiezing niet gestemd. Wester vindt dat jammer: ‘Het gaat om jouw toekomst. Denk erover na en ga stemmen.’ Een stemwijzer invullen om je keuze te bepalen is volgens hem niet genoeg. Hij vergelijkt de stemwijzer met de supermarkt. Je bekijkt alle merken en bij de kassa rolt er een bepaald bedrag uit. ‘Vergeet de stemwijzers even. Begin bij jezelf en vraag jezelf af wat jij belangrijk vindt.’
Fretz herkent de desinteresse van jongeren niet. Hij maakte in samenwerking met TV-presentator Tim Hofman de podcast Kies Wat. Daarin werden thema’s als werken, wonen, onderwijs, klimaat en discriminatie besproken. ‘Ik vind de jongere generatie eigenlijk enorm betrokken. Als je ziet wat zich allemaal op Instagram afspeelt, kun je zeggen “het is maar Instagram”, maar het gaat daar over politieke thema’s.’
Tegelijkertijd kan hij niet ontkennen dat er ook een deel van de jongeren niet bezig is met de verkiezingen. Dat valt volgens hem te verklaren: ‘Je bent jong en je bent nog aan het ontdekken wie je bent en wat je plek in de wereld is. Je hebt geen gezin, geen eigen huis en al die politieke thema’s zijn nog erg abstract. Het is een logische ontwikkeling dat je meer met politiek bezig bent naarmate je ouder wordt.’
Partijen in de peilingen
Op dit moment staat de VVD het hoogst in de peilingen. ‘Als de VVD zal winnen, is Rutte de langst zittende president in Nederland. Hoe komt dat?’, luidt het vanuit de chat. ‘Dan moet hij het nog wel even twee jaar volhouden’, lacht Wester. ‘Rutte heeft een bepaalde lenigheid om met verschillende partijen samen te werken. Je ziet het ook in zijn campagne met de kartonnen pop. Het gaat niet over de VVD, het gaat over Rutte. Hij is de VVD overstegen. Dat is de kracht van die man’, vertelt Wester.
Deze verkiezingen zijn er veel nieuwe partijen die strijden voor een zetel in de Tweede Kamer. De kijkers in de chat zijn razend benieuwd wat de gasten verwachten van de nieuwkomers. Fretz meent dat JA21, Volt en BIJ1 een goede kans maken om in de Tweede Kamer te komen. Wester vindt de opkomst van Volt heel bijzonder: ‘Vier weken geleden had niemand gehoord van Volt. Nu staan ze in de peilingen op twee tot drie zetels. Dat vind ik een megaprestatie.’
On fire en opgebrand
Ondertussen zit Sam weer met zijn hand omhoog. Er is een nieuwe vraag in de chat: ‘Welke lijstrekker is on fire en welke is opgebrand?’ Beide gasten moeten lachen om de vraag. Ze zijn het snel met elkaar eens: ‘Kaag heeft mij in positieve zin verbaasd’, zegt Wester. Fretz sluit zich daarbij aan: ‘In haar documentaire zegt ze: “Mensen vragen of ik drop of chocola lust. Who cares?’’ Zo voert ze ook campagne. Zij is het beste als ze over de inhoud praat.’ Jesse Klaver noemen beide gasten opgebrand. ‘Klaver oogt wat flets. Het lijkt alsof hij moe is’, aldus Fretz. Volgens Wester is dat ook pijnlijk duidelijk in de peilingen: ‘Met GroenLinks gaat het niet goed.’
Tot slot ontstaat er nog een discussie over het fuseren van linkse partijen. ‘Linkse kiezers vallen uiteen in wat ze belangrijk vinden,’ zegt Fretz. Zo stemmen kiezers voor het klimaat GroenLinks en kiezers voor arbeidsrechten PvdA. Deze partijen liggen qua standpunten dicht bij elkaar en zouden volgens Fretz misschien beter kunnen fuseren: ‘Als je geen samenwerking, word je nooit de grootste en zul je nooit de premier leveren’, zegt Fretz.
Na anderhalf uur aan politieke discussies is het tijd om af te ronden. De online sessie is flink uitgelopen. Vanuit de chat luidt dat het gesprek nog wel langer door had mogen gaan. Nog lang niet alle vragen zijn behandeld en er komen er nog steeds binnen. Van den Enk dankt alle gasten voor het enthousiasme en roept op om te gaan stemmen op 17 maart: ‘Kies wat! Ga gewoon naar die stembus!’
Sam du Mosch organiseerde vorig jaar al sessies over de Amerikaanse verkiezingen. Dit jaar waren de Tweede Kamerverkiezingen aan de beurt. In eerdere gesprekken waren Pim Sedee, Tom Kleijn, Charlotte Nijs en Splinter Chabot al te gast. Meer weten over waarom Sam deze sessies organiseerde? Klik hier.
Ook interessant: student Jens kiest voor GroenLinks, Emma gaat voor D66, Thalia gaat op de PvdA stemmen, Mitchell stemt op de VVD, Martijn stemt op Ja21, Ivo kiest voor de PvdD en Elise haar stem gaat naar het CDA.
