Ook in Vlaanderen ligt een nieuw regeerakkoord klaar. En net als in Nederland wil de regering daar minder Engels en minder buitenlandse studenten.
Na een formatie van 111 dagen, de langste ooit in Vlaanderen, kwamen de centrumrechtse N-VA, de sociaaldemocratische Vooruit en de christendemocratische CD&V tot een akkoord. De nieuwe regering richt zich de komende vijf jaar sterk tegen de verengelsing en buitenlandse studenten in het hoger onderwijs. Komt dat bekend voor? Niet zo gek, want ook de Nederlandse regering wil ‘Nederlands weer de voertaal maken’ en de instroom van buitenlandse studenten beperken. Maar Vlaanderen gaat nog een stap verder.
Extra kosten voor te veel internationals
Een van de weinige concrete maatregelen in het Vlaamse regeerakkoord is de beperking van studenten van buiten de EU, Noorwegen en IJsland (ofwel de Europese Economische Ruimte (EER)). Voortaan krijgen hogescholen en universiteiten financiering van maximaal 2 procent voor hun niet-EER-studenten. Instellingen die daarboven zitten, moeten zelf de extra kosten dragen. Dit zal vooral problemen opleveren voor de Katholieke Universiteit Leuven en de Vrije Universiteit Brussel. Daar komen 8,4 en 7 procent van de studenten van buiten de EER. Volgens de rector van de VUB kan dit gaan leiden tot hogere studiekosten of strengere toelatingseisen.
In Nederland ligt het percentage niet-EER-studenten hoger: 10,5 procent. Ook hier wil het kabinet dit percentage verlagen. Het plan is om een ‘noodfixus’ in te voeren. Daarmee kunnen hogescholen en universiteiten onderscheid maken tussen EER- en niet-EER-studenten.
Voertaal: Nederlands
Een ander belangrijk thema in beide landen: de voertaal in het hoger onderwijs. Volgens de koepelorganisatie Universiteiten van Nederland is 70 procent van de bacheloropleidingen aan universiteiten Nederlandstalig. 18 procent heeft een Engelstalige variant en 30 procent is volledig Engelstalig. Bij hogescholen ligt het aandeel Engelstalige opleidingen lager: 7,5 procent, voornamelijk in internationale sectoren zoals de hotelbranche en luchtvaart.
NSC-leider Pieter Omtzigt was tijdens de verkiezingen van 2023 duidelijk: ‘De standaardtaal waarin lesgegeven wordt, is de eigen landstaal.’ Zijn standpunt komt terug in het voorstel voor de Wet internationalisering in balans. In 2023 stelde voormalig minister van Onderwijs Robert Dijkgraaf al voor dat opleidingen eerst toestemming van het ministerie moeten krijgen om in het Engels les te geven. In het regeerakkoord worden uitzonderingen genoemd voor ‘strategische tekortsectoren’ zoals bèta en techniek.
Elke opleiding in het Nederlands
Vlaanderen had al langer de regel dat elke Engelstalige opleiding in Vlaanderen ook een Nederlandstalig alternatief moet hebben. Maar uitzonderingen waren mogelijk. Die optie verdwijnt in het nieuwe kabinetsplan. Elke opleiding moet voortaan in het Nederlands te volgen zijn.
Campusdecaan Lieven Buysse uitte in het Vlaamse studentenblad Veto zijn zorgen over deze maatregel. ‘Dat zal voor een aantal rare gevallen zorgen waarin er toch een opleiding in de lucht gehouden wordt voor relatief weinig studenten. Zoiets kost geld, terwijl het vaak om dermate niche sectoren gaat waarin Engels toch al de voertaal is.’
Vlaanderen verzet zich al langer tegen de verengelsing van het hoger onderwijs. Vorig jaar verhinderde de regering nog dat tien masteropleidingen uitsluitend in het Engels werden aangeboden. Ter vergelijking: driekwart van de masteropleidingen in Nederland zijn Engelstalig. In 2018 sprak 20 procent van de Nederlandse studenten Engels met hun docent, terwijl dat in Vlaanderen slechts 2,8 procent was.
