Universiteiten mogen schakelstudenten niet uitmelken: voor gewone schakelprogramma’s geldt het lage collegegeld, stelt staatssecretaris Zijlstra. Maar hoe zit het met een afgestudeerde bachelor Frans die een master natuurkunde wil volgen?
Het is misschien wel de crux van het bachelor-masterstelsel: de overstap. Na hun bachelorprogramma kunnen studenten uit allerlei verschillende masteropleidingen kiezen, zolang die maar enigszins op hun bachelorstudie aansluiten. Soms moeten ze nog een schakelprogramma volgen voordat ze aan de slag kunnen.
De praktijk is minder ideaal, blijkt uit de duizenden euro’s die sommige
studenten komend studiejaar voor hun schakelprogramma’s moeten gaan betalen. De tarieven lopen op tot 200 euro per studiepunt.
Het roept vragen op. Wanneer heb je een schakelprogramma nodig en wanneer niet? Hoe omvangrijk moet dat programma zijn? Wat moeten studenten ervoor betalen?
De vorige minister van OCW, Ronald Plasterk van de PvdA, had daar een eenvoudige opvatting over. Voor schakelprogramma’s moest altijd het lage tarief gelden en de universiteiten kregen er geen noemenswaardige bekostiging voor. Dan zouden ze er vanzelf wel voor zorgen dat de programma’s kort en bondig bleven. Want als je voor de schakelprogramma’s (of ‘premasters’, ‘schakeltrajecten’ of ‘summercourses’) extra gaat betalen, zullen die al snel in omvang toenemen, voorspelde Plasterk.
Zijn opvolger zit nu met een definitieprobleem, bleek vorige week in de
Tweede Kamer. Wanneer spreek je nog van een schakelprogramma en wanneer is er eigenlijk sprake van een kleine vooropleiding? Zoals Zijlstra zei: een student die een bachelor Frans heeft gevolgd, kan niet zomaar overstappen naar een masteropleiding natuurkunde, ook niet na een ‘schakeltraject’: dat traject is dan een verkapte nieuwe vooropleiding.
Een extreem voorbeeld, erkent ook Zijlstra. De meeste problemen bevinden zich juist in het schemergebied: hoeveel moet je schakelen om van politicologie naar sociologie over te stappen? Of van hbo-rechten naar een juridische master?
Jesse Klaver van GroenLinks vertelde dat hijzelf de hbo-opleiding
social work had gevolgd: voordat hij een verwante universitaire
masteropleiding mocht volgen, zoals sociologie of politicologie, moest hij
een jaar schakelen. Hij was bang dat die route in de toekomst te duur zou zijn. Volgens Klavers CV heeft hij overigens het schakelprogramma
‘Europese politiek’ niet afgemaakt.
Zijlstra liet zich niet verleiden tot harde toezeggingen, laat staan dat
hij universiteitenvereniging VSNU nu al ter verantwoording roept vanwege de hoge tarieven voor schakeljaren. Studenten moeten maar waarschuwen als universiteiten misbruik maken van de schakelaars, vindt hij. ‘Als blijkt dat er sprake is van instellingscollegegeld bij wat je normale schakelprogramma’s mag noemen, zal ik een stevig gesprek moeten voeren met de VSNU, omdat dit niet in overeenstemming is met de afspraken die in het verleden tussen mijn ambtsvoorganger en de VSNU zijn gemaakt.’
