Remko van Broekhoven, docent journalistiek, schreef maandelijks een column voor Trajectum. Dit is zijn laatste column voor ons.
Gisteren heb ik ontslag genomen op de School voor Journalistiek. Dat was geen gemakkelijke beslissing. Ik studeerde er ooit zelf en ik heb er ruim 22 jaar lesgegeven. En er ligt geen gespreid bedje voor me klaar. Weliswaar geef ik tegenwoordig met veel plezier ook les bij The School of Life: ik heb daar niet het vaste contract en het hoge inkomen die ik had op de HU. Ik spring dus in het diepe, en ik zal hier trachten uit te leggen waarom.
Als ik het in één woord zou moeten vatten, zou ik zeggen: loyaliteit. Trouw aan mijn liefde voor goed onderwijs. Ik mocht dat proberen te geven op een fijne school waar altijd wel wat op aan te merken was, maar waarin kwaliteit werd gewaarborgd door evenzeer journalistieke vaardigheden te ontwikkelen als inhoudelijke kennis en inzicht. Een school ook met ondernemende, onafhankelijke studenten en met docenten die zich onverbloemd uitspraken als het om hun eigen professionaliteit ging, of om de school als geheel.
In de voorbije twintig jaar heb ik bureaucratisering zien oprukken en het gevoel gehad dat steeds vaker financiën, rooster-technische redenen of simpelweg de logica van mensen die zelf niet op de werkvloer stonden, belangrijker bleken dan de ideeën van studenten, docenten of niet-onderwijzend personeel. Ik heb de inhoudelijke verdieping zien verdwijnen die we via talloze keuzevakken, studiereizen of specialisaties koppelden aan journalistiek vakwerk. Ik miste de open discussies die we voorheen voerden in vergaderingen, de eigen schoolkrant of digitale discussieplatforms. Ik zag kortom hoe soms noodzakelijke vernieuwingen werden doorgevoerd, maar we ook heel veel moois verloren dat de SvJ zo bijzonder maakte.
Eind september bereikten we naar mijn idee een ongehoord dieptepunt. Toen kwam de Keuzegids HBO 2018 uit. Daarin werd de School voor Journalistiek met een 2,8 beoordeeld als slechtste van vier journalistieke HBO’s; als gedeeld laatste onder 63 HU-opleidingen; en als een van de drie hekkensluiters onder ruim duizend Nederlandse hoger-beroepsopleidingen. Dat deed pijn, maar het verbaasde me niet. Eind januari schreef ik in mijn Trajectum-column dat ik me grote zorgen maakte over de kwaliteit van het onderwijs op de SvJ, vooral vanwege de wijze waarop het eerste jaar vernieuwd werd. Ik kreeg veel bijval van collega’s en studenten. Ik ontving ook woedende reacties van sommige andere collega’s, een enkele student en mijn management.
In juni werd ik ineens door datzelfde management uit twee nieuwe tweedejaarsvakken gehaald waarvoor ik door collega-docenten was gevraagd en was ingepland. De aangevoerde reden: er waren klachten van niet met name genoemde collega’s, die zich door mijn publicaties onveilig zouden voelen. Ook werd mij door de SvJ-directie duidelijk gemaakt dat ik mij in de toekomst moest onthouden van ‘onzorgvuldige en schadelijke’ uitlatingen. Al met al kreeg ik de indruk dat ik beter mijn kritiek kon inslikken als ik mijn baan zou willen houden.
Inmiddels zeg ik liever zelf mijn baan op dan zo door te gaan. Liever financiële onzekerheid en een lager inkomen dan zeventien jaar mijn pensioen afwachten terwijl ik steen en been klaag bij de koffieautomaat. Liever trots en trouw aan mijn principes dan laf of verbitterd. In iedere gezonde organisatie zijn er drie opties voor wie zich vanuit trouw aan waar die organisatie voor staat, zorgen maakt over wat ze daarmee doet: voice, neglect and exit. Ik heb mijn stem gebruikt, binnen de organisatie voor wie het wilde horen, en naar buiten toe toen dit niet langer effect leek te hebben. Verwaarlozing van mijn werk was geen optie. Dus nu ik mijn stem niet langer kan laten horen zoals ik haar wil gebruiken, wordt het tijd om de uitgang op te zoeken.
Met, laat dat duidelijk zijn, vooral heel veel dankbaarheid naar de studenten, docenten, mediatheekmedewerkers, roosteraars, conciërges, technici, receptionistes, koffiejuffrouwen en managers die al vijftig jaar dit schooltje vormgeven. Wat een fijne lessen heb ik hier mogen geven, wat een kansen heb ik gekregen, wat hebben we soms lastig maar veel vaker prettig kunnen samenwerken…
Dit is de laatste keer dat ik me publiekelijk uitspreek over de School voor Journalistiek. Nadat ik niet langer zwijgen kon en ben gaan spreken, zal ik nu ik gesproken heb, er het zwijgen toe doen. Anderen zijn aan zet.
