Opinie

Waarom demonstreert Hogeschool Utrecht niet voor het klimaat?

Bibi Wit en Daan Vergouwe. Foto: Kees Rutten

Daan Vergouwe studeert Journalistiek aan de HU.

Hogeschool Utrecht heeft studenten en docenten opgeroepen om te protesteren tegen onderwijsbezuinigingen die de overheid door wilde voeren. De school doet echter geen oproepen om dit te doen voor het klimaat. Student Daan Vergouwe vraagt zich af waarom.

Mijn kleding koud wassen, de kachel uitdraaien als ik weg ben, vaker geen vlees bij het avondeten eten en mijn afval scheiden: ik zet kleine stappen. En ik vind het belangrijk dat ik op mijn manier kan bijdragen aan een betere wereld. Dit sentiment is vooral op gaan borrelen toen ik mensen leerde kennen die zich er ook mee bezig houden. Sommigen veel actiever dan ikzelf.

Ik zag dat de HU, in een videoboodschap eind oktober, had opgeroepen om bezwaar te maken tegen de langstudeerboete. Eind november 2024 werd er door verschillende scholen fel geprotesteerd tegen de geplande onderwijsbezuinigingen van 2 miljard euro. Het college van bestuur (cvb) van de HU betoogde haar steun aan de protesten. Collegelid Eva Reuling stond erbij.

Eva Reuling op de demonstratie van 25 november. Beeld: Sander van de Pol

Het viel me op dat de school dit niet doet voor de klimaatacties, terwijl ze zich er naar eigen zeggen wel voor inzet. Dit vond ik een opmerkelijke double standard die ik ben gaan onderzoeken door met wat mensen te gaan praten.

Persoonlijke zorgen

Mijn klasgenoot Bibi Wit is opgegroeid op een hobby-boerderij en houdt zich van jongs af aan al bezig met het klimaat. ´Dierenrechten en klimaat zijn altijd onderwerpen waar ik meer mee bezig was dan mijn klasgenootjes. Wij woonden in een dorpje, terwijl mijn ouders allebei uit de Randstad komen. Daaruit bleek een redelijk contrast met wat andere mensen uit onze buurt vonden en dachten.´

Ze vertelt verder dat ze zich zorgen begon te maken op haar vijftiende, op de middelbare school. ´Ik begon zaken erover op het nieuws te zien en ging dingen opzoeken.’

Duurzaamheidsbeleid

Uit een recente enquête van de HU Green Office, een duurzaamheidsorganisatie van studenten en medewerkers van de school, blijkt dat er niet genoeg duidelijkheid is over wat de Sustainable Development Goals (SDGs) van de HU zijn. Bijna de helft van de 157 respondenten zegt niet te weten wat het zijn. Zo vertelt Bibi: ‘Ik weet dat er een honoursprogramma klimaatjournalistiek is. Maar over het algemeen vind ik dat er niet genoeg duidelijkheid over is.’

De SDG’s zijn ontwikkeld tijdens de klimaatconferentie van Parijs in 2015. Toen kwamen alle 193 landen van de Verenigde Naties bij elkaar om een akkoord te sluiten voor het bestrijden van klimaatverandering. Hier kwamen de Sustainable Development Goals uit, 17 doelstellingen ontworpen om armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering tegen te gaan. Tegen 2030 moeten deze doelstellingen behaald zijn.

Onvoldoende in de opleiding

De HU heeft de doelen omarmd in haar visie ´Samen voor de toekomst´. Ze schrijft haar studenten op te leiden tot ‘change agents‘. Niet iedereen herkent dit streven. 66 procent van de respondenten uit de Green Office enquête antwoordt een beetje tot erg ontevreden te zijn over het huidige informatieaanbod over duurzaamheid in hun opleiding.

Ik zoek mijn docent op, Felix van Vugt, tevens hogeschoolraadslid. Hij is niet tevreden over het lesaanbod: ´In 2018 hebben alle hogescholen gezegd dat de SDG’s in het onderwijs moeten. Het is nu 2025 en de doelen moeten tegen 2030 bereikt worden. De school moet eerlijk zijn over de toestand waarin wij zitten. Iedereen doet of we door kunnen gaan zoals we dat nu doen.´
Van Vugt meent dat er momenteel grote transities plaatsvinden die invloed hebben op het klimaat, zoals in voedsel en mobiliteit. ‘HU-studenten worden onvoldoende opgeleid worden om daar mee om te gaan.’

Hogeschool wil neutraal blijven

Van Vugt ergert zich aan de houding die het cvb neemt tegenover de klimaatcrisis. ‘Bij het vorige cvb hebben we gevraagd of ze zich wilden uitspreken tegen het ABP Pensioenfonds. Dat weigerden ze.´ Het ABP, een pensioenfonds voor ambtenaren en leraren, belegde tot 2021 nog in fossiele brandstoffen, maar deze zijn onder druk van groeiende kritiek gestopt.
Van Vugt: ´Ze wilden zich ook niet uitspreken over duurzaam bankieren en fossiele subsidies. Meelopen met een klimaatmars ging ze ook te ver. Iedere keer werd er gezegd dat de school neutraal moet blijven.´

Ook Niels de Boer, HU-docent journalistiek en aanbieder van het honoursprogramma klimaatjournalistiek, vindt het nog niet voldoende. ´Ik heb het gevoel dat we nog teveel voor een niet-duurzame samenleving aan het opleiden zijn. Twee jaar geleden vroeg ik mij dit voor het eerst af. Nu leiden wij de studenten op voor de samenleving zoals die er over vijf jaar uitziet. Als we verandering willen, moet dat beginnen bij de hogeschool.´

Activistische houding

Wat vind ik hiervan? Zou de HU moeten oproepen tot protest, zoals het bij de onderwijsbezuinigingen deed? Mijn klasgenoot Bibi Wit vindt van niet. ´Het zou wel invloed hebben, dat zag je ook bij de onderwijsbezuinigingen. Als studenten en docenten zich daar niet hard voor hadden gemaakt was er niet veel veranderd. Alleen denk ik ook dat de school dat deed omdat die maatregelen hen direct raakten. Studenten en docenten hebben minder goed door dat ook de klimaatcrisis hen raakt.’
Ze vertelt verder: ´Ik denk dat het voor de school nu geen zin heeft om studenten en docenten op te roepen tot protest, omdat mensen de link minder goed kunnen leggen.’

De Boer vindt het ook niet nodig voor de HU om op te roepen tot protest. ‘Klimaat is een politiek onderwerp geworden en zo’n oproep kan mensen ook uit elkaar drijven.’

Brandbrief

Van Vugt: ´Samen met Niels de Boer schreven we een brandbrief die ondertekend werd door 48 medewerkers van 21 instituten. Die leidde er destijds toe dat duurzaamheid in het kerncurriculum kwam. Ik ben blij dat de HU naar ons geluisterd heeft, maar het is lang niet genoeg. De transitie naar duurzaam onderwijs moet veel sneller.´

De Boer vertelt over de brief. ´Wij vonden in de brief dat wij zo snel mogelijk moesten gaan opleiden voor een duurzame samenleving. Toen zijn we met het cvb in gesprek gegaan en dat is nog niet afgelopen. Alle directeuren gaan kijken in hoeverre hun opleiding bijdraagt aan een duurzame samenleving.´

´Activisme is juist professioneel´

Van Vugt vindt wel degelijk dat het cvb moet demonstreren voor het klimaat. ´Activisme is juist professioneel. Wij leiden inderdaad niet voldoende op voor beroepenvelden die ernstig gaan veranderen. Wij moeten recht doen aan de toekomst die onze studenten tegemoet gaan. Daarom is het nodig dat het cvb, de HU en alle directeuren zich explicieter uitspreken over de toestand waarin we zitten. Dat deden ze tijdens de onderwijsdemonstraties, waar ik heel trots op ben. Maar ik zou willen dat ze dat ook doen voor de klimaatcrisis.’

Naast docent en hogeschoolraadslid is Van Vugt aangesloten bij organisaties als Extinction Rebellion en Fossielvrij NL. Hij heeft meerdere keren geprotesteerd en is van plan dat te blijven doen. ´Ik zal samen met mijn klimaatjes schouder aan schouder strijden voor een leefbare planeet.’

Eigen bevindingen

Na het afnemen van interviews en uitwerken van dit artikel, heb ik tijd genomen om te reflecteren. Ook ik vind dat het niet genoeg gaat over duurzaamheid binnen mijn opleiding. Ik vind het ook belangrijk dat de school zich duidelijker opstelt voor het klimaat.

Maar ik snap ook wat medestudent Bibi mij vertelde, over onderwijsbezuinigingen die de school direct raken. Het is niet aan mij om een definitieve keuze te maken voor de HU. Ik kan de discussie hierover beschrijven en daardoor misschien de beslissing die het cvb maakt een beetje beïnvloeden.