De site van People, Planet, Profit (multimedium voor de praktijk van maatschappelijk ondernemen) noemt dit jaar het jaar van de Duurzame Doorbraak. En ze kunnen wel eens gelijk krijgen ook.
De maatschappelijke initiatieven schieten als paddestoelen uit de grond. Het kabinet investeert in windenergie en wil dat jongeren op maatschappelijke stages gaan. TNO viert haar 75-jarig bestaan met een ideeënwedstrijd voor ‘maatschappelijk betrokken uitvinders’. Vista introduceerde de Greencard ‘die meehelpt de klimaatverandering tegen te gaan’. En voor je portie maatschappelijk bewustzijn vanuit de luie stoel, schakelen we live over naar LLiNK, ‘de kleinste omroep met grootste idealen’.
De trend is uiteraard niet aan de HU voorbij gegaan. In het onlangs verschenen strategisch plan Koers 2012 komen ook de onderwerpen ontwikkelingssamenwerking en duurzaamheid aan bod. Duurzaamheid vertaalt zich lekker concreet in energiebesparing. En wat betreft ontwikkelingssamenwerking gaat de HU participeren in de Kofi Annan Business School Foundation. Een initiatief van de HU, de Vleric Leuven Gent School of Management en PA International. De opleiding biedt studenten uit de hele wereld de kans om professionals op het gebied van ondernemen in ontwikkelingsgebieden te worden. ‘In essentie is het een wisselwerking tussen maatschappelijke verantwoording en zakelijke interesse’, legt Jacques Witteman, senior beleidsmedewerker bij de faculteit Economie en Management (FEM), uit. ‘Wij leiden deze jongeren op tot professionals. De opgedane kennis kunnen ze aanwenden om ontwikkelingsgebieden vooruit te helpen.’
Naast een student uit een ontwikkelingsland, wordt er een Nederlandse of Europese student geselecteerd voor het programma. Dat heeft positieve invloed op de HU, denkt Witteman. ‘De hogeschool is hard bezig met internationalisering. Deze ontwikkelingslanden zijn de opkomende markten van morgen. Door te investeren in kennis, creëren wij expertise en een netwerk op het gebied van ondernemen in deze gebieden.’
Op dezelfde faculteit krijgen eerstejaars management economie en recht (MER) de module Zorgproject. De studenten voeren praktijkopdrachten uit en kijken naar bedrijfsprocessen bij bedrijven met een maatschappelijke inslag. Astrid Holland, teamleider bij de MER, vindt deze module zeker waardevol. ‘Eerstejaars studenten kijken vaak vooral naar de bedrijven met het grote geld. Met de module willen wij laten zien dat er ook hele interessante andere sectoren zijn, waar veel vraag naar bedrijfskundigen is.’ Vanaf komend studiejaar gaat het project over in het meer internationaal opgezette ‘People, Planet, Profit’. Holland: ‘Een waardige opvolger.’
De slogan People, Planet, Profit komt van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als de drie elementen ‘mens, wereld en winst’ in harmonie zijn, lijdt niets of niemand is de gedachte. En die profit hoeft niet alleen in euro’s te zitten, maar voor studenten ook in studiepunten. Denk aan de vele stages en projecten van de HU. Studenten journalistiek die kansarme kinderen helpen met het maken van een krant. Studenten communicatie die een campagne bedenken om mensen in Overvecht te wijzen op het bestaan van subsidies. En natuurlijk de vele studenten van de sociale opleidingen die over de regio uitfladderen. Paula Jaspers, 19 jaar en eerstejaars sociaal pedagogische hulpverlening, is er eentje van. Ze loopt stage bij de Vrijwilligerscentrale. ‘Iedereen heeft recht op zorg en genegenheid. Met deze stage kan ik mensen helpen.’
De Vrijwilligerscentrale vaart er goed bij. Niet alleen van stagiaires. Sandra Rigter, coördinator bij de Vrijwilligerscentrale regio Utrecht laat weten dat veel studenten vrijwilligerswerk doen. ‘Landelijk doet ongeveer één op de vijf inwoners vrijwilligerswerk, in Utrecht is dat één op de drie. Veel studenten werken in de regio als vrijwilliger, veelal actief in besturen en festivals. Voorwaarde is wel dat de projecten overzichtelijk en kort zijn.’
Rigter signaleert dat het mes ook voor de vrijwilligers aan twee kanten snijdt. ‘Voorheen was vrijwilligerswerk een manier van leven, studenten deden dit werk uit idealisme. Die idealen zijn er natuurlijk nog steeds, maar je ziet wel dat het werk ook meer wordt gebruikt voor de ervaring en persoonlijke ontwikkeling. Studenten beseffen heel goed dat vrijwilligerswerk goed op je CV staat.’
Mensen helpen en je CV pimpen. Eerlijke producten verkopen en toch winst maken. Je inzetten voor derde wereld landen en gratis reclame generen. Het fenomeen is niet nieuw. ‘Het gedachtegoed achter deze manier van ondernemen bestaat al eeuwen in Nederland,’ stelt Ton van der Wijst, secretaris van de Commissie Duurzame Ontwikkeling van de SER. ‘In de zeventiende eeuw had men al opvattingen over de ethiek van het ondernemen. Dit is een structurele ontwikkeling.’
Toch draagt de huidige tijd wel bij aan de ontwikkeling. De laatste tijd komen veel schandalen aan het licht: pensioenfondsen die beleggen in gruwelijke wapens, het kankerfonds dat indirect investeert in de tabaksindustrie of het dumpen van zwaar chemisch afval aan de andere kant van de wereld. Door de snelle informatievoorziening en bijbehorende publieke opinie kan dit uitermate schadelijk zijn voor een bedrijf. Volgens Van der Wijs zijn dit ook redenen waarom bedrijven meer zijn gaan letten op hun maatschappelijke beleid. ’Juist door globalisering en de mogelijkheden om overal informatie vandaan te halen, is het voor bedrijven van groot belang om maatschappelijk bewust bezig te zijn.’
Ook hier geldt dat niet alleen de grote vissen bezig zijn met maatschappelijke verantwoordelijk te nemen. Henk Boelman heeft een paar jaar media technologie gestudeerd. Inmiddels heeft hij een eigen bedrijf: HNKY web-solutions. Zijn bedrijf ontwikkelt, beheert en host websites. Op dit moment is hij bezig een product op de markt te brengen waarmee hij projecten in Zuid-Amerika ondersteunt. ‘Het concept is eigenlijk heel simpel: ik bied webhosting tegen iets meer dan de kostprijs aan. Het bedrag dat overblijft mogen klanten aan één van de projecten schenken, het is hosting zonder winstoogmerk. Door mijn reizen in Zuid-Amerika kwam ik op het idee. Ik wilde iets duurzaams doen, een betere wereld creëren. Ik vind dat je als bedrijf best een steentje mag bijdragen aan ontwikkeling van mens en milieu. Behalve het sociale aspect is er, laten we eerlijk zijn, ook een zakelijke kant. Er gaat geld naar de projecten én het levert nieuwe klanten op die bijvoorbeeld ook meteen een website laten ontwikkelen. Er zijn veel bedrijven die juist dat stukje maatschappelijk bewustzijn waarderen.’ Dat het Nederland economisch voor de wind gaat speelt zeker een rol. ‘Als de economie inzakt wordt willen bedrijven waarschijnlijk minder bewust investeren. Maar zo lang het enigszins rendabel is, wil ik dit blijven aanbieden.’
De economische conjunctuur speelt voornamelijk een rol bij de kleine ondernemingen volgens Van der Wijst. ‘De grote bedrijven en multinationals, hebben die duurzaamheid als doel voor de langere termijn. Ze moeten ook wel doordat ze door de media op de voet gevolgd worden. Kleinere bedrijven gaan bij een slechtere economie meestal terug naar hun kerntaken, maatschappelijke verantwoording wordt dan meer een sluitpost.’
De economie heeft wel effect op de consumenten. ‘Helaas is het nog vaak zo dat we als burger graag idealisme ondersteunen, als consument blijkt dit in de praktijk nog vaak niet te werken. Neem als voorbeeld biologisch vlees. Veel mensen snappen het belang maar als je in de winkel bent, belandt toch vaak het voordelige bio-industrie vlees in het mandje.’
