HU-studenten en medewerkers kunnen terecht bij één van de vijf vertrouwenspersonen. Eén van hen, Paul Postmes, vertelt wat hij als vertrouwenspersoon kan en mag doen voor de ‘melders’ en hoe hij hen kan steunen.
De BOOS-aflevering van vier weken terug, het opstappen van Marc Overmars bij Ajax, de schorsing van Nilüfer Gündoğan en het ontslaan van docenten en medewerkers in het Vlaamse hoger onderwijs. Over seksueel overschrijdend gedrag is veel te doen.
‘Het belangrijkste is dat degene die bij ons komt met een verhaal, de ‘melder’, voorop staat’, begint Postmes. ‘Alles wat wij doen is ervoor om diegene te helpen. Zijn of haar verhaal is veilig bij ons. Wij zullen nooit handelen als wij daar geen toestemming voor hebben van de melder.’
Van dickpic’s tot masturberen in de online les
Uit het jaarverslag van het team vertrouwenspersonen uit vorig studiejaar, blijkt dat er 12 meldingen zijn binnengekomen van seksueel overschrijdend gedrag. Daarvan waren 2 meldingen van medewerkers en 10 meldingen van studenten. ‘Ze varieerden van seksueel getinte opmerkingen als ‘lekkere tieten’, tot avances maken terwijl de melder diegene duidelijk had afgewezen’, vertelt Postmes. ‘We kregen meldingen van ongewenste seksuele berichtjes, daar zaten ook dickpics bij. Eén keer bleek een klasgenoot te hebben gemasturbeerd tijdens een Teams-meeting.’
Op het moment dat iemand met zo’n verhaal bij een vertrouwenspersoon komt, neemt die een begeleidende rol aan. ‘We gaan op zoek naar de beste oplossing voor de melder, als die er al is. Het kan een doorverwijzing naar een psycholoog zijn of het begeleiden bij het doen van aangifte. Soms is het voor de melders voldoende om gehoord te worden en het met ons te hebben over wat hen overkomen is.’
De vertrouwenspersonen laten melders zien hoe zij zelf tot een oplossing kunnen komen en begeleiden hen daar bij. ‘Dus stel: iemand wil aangifte doen, dan ga ik mee naar het politiebureau. Ik mag niet bij de aangifte zijn, maar sta klaar als de melder weer naar buiten komt’, vertelt Postmes.
Lastige posities
Het gevoel en de mening van de melder staan voorop, ook al is dat voor Postmes niet altijd gemakkelijk . Zo voelt hij soms ‘als mens’ dat een bepaalde situatie zo schrijnend is, en weet hij dat er juridisch op gehandeld zou moeten worden. En als de melder dat vervolgens beslist niet wil. Dan gebeurt het dus niet.
Wanneer naar de vertrouwenspersoon?
Studenten en medewerkers kunnen terecht bij een vertrouwenspersoon als zij een ervaring hebben gehad waarin ze sociale onveiligheid hebben gevoeld.
Voor klachten over onrechtmatig toebedeelde cijfers kan een student terecht bij de SLB’er. Decanen zijn er om ervoor te zorgen dat jij in algemene zin je studie goed kan doorlopen, bijvoorbeeld als je een handicap hebt of topsporter bent.
Pas als iemand te maken krijgt met overschrijdend gedrag in welke vorm dan ook, komt hij terecht bij de vertrouwenspersoon. Dat is niet alleen zo met seksueel overschrijdend gedrag, maar ook met het ervaren van bijvoorbeeld pesten of buitensluiting.
Voor arbeidsconflicten of cijfermatige misstanden kunnen medewerkers en studenten terecht bij de ombudsman. Studenten die problemen hebben met hun ‘executieve functies’ zoals verminderd planvermogen, faalangst en stress kunnen terecht bij de studentenpsychologen.
De meest indrukwekkende melding die Postmes ooit kreeg, was van een student die belaagd werd door haar ex. ‘De twee meiden waren verliefd en gingen samen naar de HU’, begint Postmes. ‘Op een gegeven moment beëindigde één van beide hun relatie. De ander draaide door en kon de afwijzing niet verwerken. Met een bijl ging zij naar het huis van de melder en sloeg daarmee de ruit naast de voordeur in om haar huis binnen te dringen. Ze wilde via haar balkon vluchten, maar gleed weg toen ze met haar handen de reling greep. Haar onderbuurman ving haar op.
De melder hebben we begeleid naar justitie en naar de juiste slachtofferhulp. Het moeilijke was dat de dader nog altijd gewoon naar de HU ging. Haar opleidingscoördinator hebben we daarvan op de hoogte gesteld en ook haar hebben we geprobeerd te koppelen aan een vertrouwenspersoon.’
Niet alleen achteraf
Postmes en zijn collega’s treden ook preventief op. ‘Dat doen we door voorlichtingen te geven aan medewerkersteams en instituutsraden. Vaak onderwerp ik hen dan aan een moreel dilemma om samen vast te stellen wat kan en wat niet. Door het daar met elkaar over te hebben wordt de grens duidelijker.’
Advocaat van de duivel
Het kan ook zo zijn dat iemand zich meldt om op te biechten dat hij zélf iets seksueel grensoverschrijdends heeft gedaan. Postmes: ‘Zo kwam een keer een jongen bij me die zijn ex stalkte. Hem heb ik geholpen zijn gedrag te veranderen. Ik bracht hem in contact met een psycholoog, omdat zijn stalkgedrag voortkwam uit waanideeën waar hij vanaf moest. Hij dacht dat hij dood zou gaan als hij niet in de buurt van zijn ex zou zijn.’
Het is niet altijd makkelijk om neutraal te blijven. Vertrouwenspersonen worden daarom veertig uur per jaar getraind om zo onbevooroordeeld mogelijk te zijn. Postmes: ‘Want wat wij vinden doet er niet toe.’
Tot nu toe zag Postmes het aantal meldingen van seksueel overschrijdend gedrag nog niet toenemen ten opzichte van vóór de BOOS-aflevering. ‘Maar dat zou nog kunnen gebeuren.’
Via AskHU vind je de contactgegevens van de vertrouwenspersonen van de HU.
