Hondenpoep op de stoep, harde muziek in het openbaar vervoer, spugen op straat en bellen bij de kassa. 95 Procent van de mensen gedraagt zich soms ‘onbewust asociaal’. De Stichting Ideële Reclame (SIRE) wil ons daar met een reclamecampagne op radio en tv bewust van maken. Gaan we ons hierdoor beter gedragen?
Kelly Bogaards
medewerkster Sodexo bij de faculteit Maatschappij en Recht:
‘Alleen al het afval dat studenten laten liggen. Soms liggen alle tafels in het restaurant bezaaid met rommel. Wij moeten dat dan opruimen. En het komt geregeld voor dat studenten staan te bellen voor de kassa. Heel irritant. Soms moet ik zes keer “hallo” roepen als iemand aan de beurt is. Maar verder valt het mee met asociaal gedrag; het zijn hier ten slotte sociale opleidingen. Ik denk dat ze het vooral onbewust doen. Ze denken er niet bij na. Misschien hebben ze thuis een moeder die alles voor ze opruimt. Of die spotjes van SIRE hier tegen helpen weet ik niet. De meerderheid heeft niet in de gaten dat anderen zich aan hun gedrag ergeren. Of misschien vinden ze het zelf niet asociaal.’
Michiel Weebers
derdejaars international business and management studies:
‘Filmpjes op tv helpen niet erg. Het meeste asociale gedrag gebeurt in groepsverband. Mensen willen stoer doen en een statement maken, zo van: kijk eens wat ik durf. Een van de dingen die ik tegenkom is dat computers zijn beschadigd: het toetsenbord is weg of er zit een kras op het scherm. En af en toe heeft iemand de muziek hard staan in het computerlokaal. Als ik me er aan stoor zeg ik er wat van. Ik weet niet of ze zich ervan bewust zijn dat anderen last hebben van de muziek. Zelf ben ik volgens mij niet asociaal. Maar als ik het onbewust wel zou zijn dan zou ik het niet weten en dus kan ik ook niet zeggen hoe.’
Fréderique de Jong
docent Engels en coördinator voltijd Instituut Archimedes:
‘Zelf laat ik mijn tas met mobieltje wel eens onder toeziend oog van mijn collega’s achter op de flexwerkplek. Ik vergeet ‘m dan op stil te zetten. Als mijn telefoon dan gaat, hebben anderen daar last van. En ’s ochtends groet ik iedereen waardoor ik anderen van het werk af hou. Maar ja, niet groeten is ook asociaal. Persoonlijk stoor ik me aan harde muziek in de trein of als mensen zo hard praten dat ze medereizigers deelgenoot maken van het gesprek. Vervelend vind ik het ook als iemand luidruchtig ringtones laat horen. Of als mensen ’s nachts hard “doei” roepen op straat en toeteren. Die filmpjes van SIRE dragen er volgens mij toe bij dat mensen zich bewust worden van hun gedrag. Ikzelf ben er door geattendeerd dat ik mijn mobiel vergeet uit te doen.’
Bert Pol
lector Overheidscommunicatie bij de faculteit Communicatie en Journalistiek
‘De kans dat deze campagne asociaal gedrag vermindert, is buitengewoon klein. De kans is zelfs groot dat je met zo’n campagne het probleem verergert. Recent sociaal-psychologisch onderzoek laat zien waarom. Het probleem is dat deze campagne suggereert dat dergelijk gedrag op grote schaal voorkomt. Ook al is dat zo, het is onverstandig – want contraproductief – dat zo te communiceren. Dan benadruk je namelijk dat dat gedrag normaal is. Als dat onsociale gedrag normaal is, is de reactie van het individu: dan doet het er ook niet toe dat ík eens een keer voordring in een lange rij wachtenden, andere treinreizigers lastig val met mijn muziek, etcetera. De Amerikaanse onderzoeker Robert Cialdini laat zien hoe je dergelijk gedrag wèl effectief kan beïnvloeden. Namelijk door te communiceren dat de maatschappelijke norm is dat dergelijk gedrag onbehoorlijk is. Ook al bezondigen we er ons misschien zelf zo af en toe wel eens aan, de meesten onder ons vinden het toch ongepast.’
