De hogeschool beschikt sinds enige tijd over zo’n vijftien studentmediators die kunnen worden ingezet om conflicten tussen studenten onderling te beslechten. Inmiddels zijn enkele succesvolle bemiddelingspogingen ondernomen. If you have a problem, if no one else can help you…
Vijf vierdejaars werken samen tijdens een afstudeerproject. Maar gaandeweg ontstaat er onvrede en zelfs ruzie. De een vindt de ingeleverde stukken beneden peil en een ander is van oordeel dat sommigen te weinig doen. De communicatie verloopt alleen nog via e-mail. Een week voor de deadline willen de studenten het bijltje erbij neergooien. Op advies van de begeleider schakelt de projectgroep een studentmediator in en een dag later zitten de studenten om de tafel en doet ieder zijn zegje. Snel wordt duidelijk dat iedereen het project succesvol wil afronden. Er worden afspraken gemaakt over de samenwerking, communicatie en wie waarvoor verantwoordelijk is. De studenten halen uiteindelijk een dikke zeven. Eind goed, al goed.
In het onderwijs werken studenten tegenwoordig vaak in groepen aan opdrachten. Zij moeten samenwerken en krijgen daarvoor vaak hetzelfde cijfer, ongeacht de individuele inspanningen. Zo’n groep is vaak divers samengesteld: verschillende sociale en onderwijsachtergronden (mbo tot vwo), botsende karakters en leefstijlen, autochtonen en allochtonen. Het is niet verwonderlijk, dat er conflicten ontstaan. Bijvoorbeeld, doordat luie studenten ‘meeliften’ met de meer actievere groepsgenoten. Een grote bron van ergernis. Sommige conflicten lopen hoog op. Soms zelf zo hoog dat het afstuderen van alle leden van de projectgroep in gevaar komt. En wat dan?
Kibbelende studenten zoeken hun heil bij docenten, studieloopbaanbegeleiders, decanen, vertrouwenspersonen of diverse klachteninstanties. Maar sinds enige tijd kunnen ze ook terecht bij studentmediators. De hogeschool beschikt over zo’n vijftien getrainde studentmediators die hogeschoolbreed worden ingezet om te bemiddelen bij conflicten tussen studenten. Daarmee is de HU de eerste en enige instelling voor hoger onderwijs waar deze bemiddelaars actief zijn.
Lisanne Nagtegaal, tweedejaars international business and languages, bemiddelde samen met Simone Kalff van HU Mediation in een groep van vijf ruziënde studenten. Nagtegaal reageerde op een oproep op Sharepoint waarin studenten werden gevraagd de training tot mediator te volgen. ‘Mijn vader is mediator, dus ik wist zo’n beetje wat me te wachten stond.’ Ze heeft ze drie succesvolle mediations afgerond.
Arzu Yurttas, vierdejaars sociaal juridische dienstverlening, werd in het eerste jaar van haar opleiding door een mailtje op het keuzevak studentmediation aan de faculteit Economie en Management geattendeerd. Ze volgde de cursus en ontving in haar tweede studiejaar een certificaat. In de eerste helft van dit jaar volgde ze de minor conflicthantering en mediation. Samen met Lisanne Nagtegaal bemiddelde ze bij twee studenten met samenwerkingsproblemen.
Verhaal doen
Hoe Arzu te werk gaat, zet ze uiteen: ‘Mediation is vooral gericht op het herstellen van de communicatie. Tijdens gesprekken geef je beide partijen de tijd hun verhaal te doen. Als iets onduidelijk is, vraagt je door. Als de studenten naar elkaars verhaal luisteren, weten ze hoe de ander er over denk. Daardoor krijgen ze begrip voor elkaar. Je stimuleert de deelnemers eigenlijk gewoon om met elkaar in gesprek gaan.’
Als ze eruit komen, maken we een overeenkomst waarin afspraken staan. Als iemand zich niet aan de afspraken houdt kan hier op worden terug gegrepen en wordt er eventueel nog een mediationpoging worden gedaan.’ Arzu benadrukt dat de mediator niet zelf oplossingen aandraagt. ‘Je bent als onafhankelijke derde een procesbegeleider. Je helpt de deelnemers om zelf met oplossingen te komen.’
Training
Mediator Nathan Bergé, tweedejaars management, economie en recht, heeft de afgelopen periode zijn eerste bemiddeling afgerond. ‘Het was een conflict binnen een groep van 24 studenten,waar hij inhoudelijk geen mededelingen over kan doen. Over een maand is er een bijkomst om te zien hoe het gaat.’
Dat hij als tweedejaars bemiddelt tussen studenten die even oud of zelfs ouder zijn als hem was wel even lastig. ‘In het begin was ik bang dat ze me als een broekie zouden zien. Maar ze respecteren mijn positie als studentmediator. Ik begin altijd met de vraag of ze bereid zijn om tot een oplossing te komen. Als dat niet zo is kan je net zo goed stoppen. Dan is mediation niet geschikt.’
Collega mediator Nagtegaal: ‘Ik vertel expres niet in welk studiejaar ik zit of hoe oud ik ben. Het is denk ik een voordeel dat ik ouder lijk dan ik in werkelijkheid ben.’
Volgens de studenten helpt het dat studenten als mediators worden ingeschakeld tussen conflicten bij studenten onderling. ‘Bij volwassen personen zullen de studenten minder snel geneigd zijn vertrouwen geven. Want zo iemand zou een docent kunnen zijn en dat praat minder makkelijk’, zegt Bergé.
Eind van dit schooljaar start er weer een studentmediationttaining, met maximaal zestien FEM-studenten, vertelt Marion Uitslag van HU Mediation. ‘De bedoeling is dat er aan alle faculteiten studentmediators worden opgeleid door eigen docenten, die daarin geïnteresseerd zijn en een opleiding hebben gevolgd. Het ideaal is dat studenten bemiddelen bij conflicten tussen studenten en medewerkers bij onenigheid tussen medewerkers. Op die manier wordt iedereen conflictvaardig en biedt de hogeschool een veilig klimaat.’
Voor informatie: zie www.hu.mediation.nl of mail mediation@hu.nl
Mediation aan de HU
Annemargriet van Nierop, docent recht en vertrouwenspersoon bij de faculteit Economie en Management (FEM), geldt als de initiatiefnemer van mediation binnen de HU. Zij volgde zo’n tien jaar geleden een opleiding tot mediator en raakte razend enthousiast. ‘De kern van mediation is dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor het ontstaan en oplossen van conflicten. Het is beter dan de gang naar de rechter te maken, want dan is er altijd een partij die ongelijk krijgt en ontevreden is. Dat kan escaleren. Denk daarbij aan ouders die gaan scheiden en de effecten op hun kinderen. Bij mediation heeft iedereen er een goed gevoel bij; het is immers je eigen oplossing. Daarbij verbetert het de relatie tussen de twee partijen omdat je elkaar beter leert kennen.’
Vormen van mediation werden duizenden jaren geleden toegepast in China en dook vijftig jaar geleden op in Amerika. Sindsdien wordt het ook in Nederland veel gebruikt in bijvoorbeeld de rechtsspraak en het bedrijfsleven. Van Nierop zette haar zinnen erop om mediation aan de hogeschool in te voeren en startte een HU-brede werkgroep met een pool van mediators die ingeschakeld werd bij conflicten tussen medewerkers en leidinggevenden, tussen medewerkers onderling of tussen studenten en docenten.
Enkele jaren geleden startte bij de FEM de trainingen tot studentmediators. Inmiddels is er bij de faculteit structureel aandacht voor mediation: zo krijgen de studieloopbaanbegeleiders trainingen en zijn binnenkort alle baliemedewerkers aan de beurt. ‘Eigenlijk vind ik dat alle studenten van de hogeschool les in mediation moeten hebben gehad voordat ze de opleiding verlaten. Het zou als verplicht onderdeel moeten worden opgenomen in de curricula’, zegt Van Nierop.
Onlangs werd het stokje overgenomen door de faculteit Maatschappij en Recht (FMR), waar het met opleidingen als hbo-rechten en sociaal-juridische dienstverlening op een vruchtbare voedingsbodem landde. Binnen het Instituut voor Recht is een post-hbo-opleiding Mediation gestart en eind 2006 zag het centrum HU Mediation het licht. In dit centrum worden alle activiteiten op het terrein van mediation gecoördineerd, zoals incompany en externe trainingen, een summercourse, interne en externe mediation en studentmediation.
Mediation heeft binnen de hogeschool zijn intrede gedaan maar neemt nog niet zo’n hoge vlucht, erkent Marion Uitslag van HU Mediation. Dat komt omdat het een relatief nieuw fenomeen is. ‘Het lastige van mediation is dat het alleen werkt als de partijen om de tafel willen gaan zitten om de problemen te bespreken. De partijen die met elkaar in de clinch liggen denken nu nog vaak: “Over mijn lijk; het laatste wat ik wil is met die ander het gesprek aangaan”. Maar als ze beter bekend zijn met het fenomeen mediation durven ze daar eerder voor te kiezen.’
