Utrechts collectief gaat voor échte shit
De oprichters van Habek (slang voor ‘Hou je bek’) leerden elkaar kennen op de kamer annex thuisstudio van oud-student creatieve en maatschappelijke vorming (cmv) Mark ‘perCeptie’ Gademan (24), op het studentencomplex aan de Enny Vredelaan. Zijn kamernummer 207 werd de eerste naam van een viermansformatie die nu nog actief is. De andere twee oprichters, rechtenstudent Ben ‘Reazun’ Hartman (22) en oud-student communicatie Hein ‘Pax’ Bal a.k.a. frontman van Illicit, maken daar ook deel van uit.
‘Zelf ben ik relatief laat begonnen met rappen’, zegt Gademan. ‘In het eerste jaar van mijn studie. Met eerste tracks van 207 kwamen allerlei andere samenwerkingsvormen en soloprojecten voort. Ik heb bijvoorbeeld als perCeptie afgelopen jaar in eigen beheer een plaat uitgebracht.’ Naast verschillende live acts solo en in groepsverband, zijn de heren ook nog actief met het organiseren van feesten, festivals en het maken van radioprogramma’s. De stap naar de oprichting van een hiphopplatform kwam dus niet uit de lucht vallen.
Gademan: ‘Habek houdt ons in ieder geval van de straat. We doen alles nu nog naast onze baan of studie. We maken tachtig uur per week. Maar ik ga binnenkort de sprong in het diepe wagen en voor de volle honderd procent voor de stichting werken. Niet zozeer omdat ik hoop dat ik van de muziek kan leven. Dat is in Nederland niet echt mogelijk en daar gaat het mij ook niet om. Muziek is de basis, ik ben in de kern een productiedier. Het opzetten en organiseren vind ik het leukste wat er is.’
Achter Habek zit visie. Hartman: ‘Het ding is opgericht in Utrecht, maar het collectief bevat ook acts uit andere steden. Het vertegenwoordigt niet alleen muziek, maar de hele levenswijze van hiphop.’ En de Utrechtse insteek is volgens de MC’s uniek ten opzichte van andere hiphopbroedplaatsen in Nederland. ‘Wij maken muzikaal goede hiphop die inhoudelijk verdergaat dan commercieel besmeurde muziek. Daar is niets mis mee, maar het gaat er ons om dat je bewust je ding doet. Het is sophisticated hiphop. Het publiek begint behoefte te krijgen aan een meer volwassen vorm van hiphop en veel artiesten ook.’
Als voorbeeld geeft Hartman zijn eigen stijl. ‘Ik rap in het Frans en met 207 rappen we multitalig. Ik ben best politiek bewust, mijn teksten zijn maatschappelijk geëngageerd. Het beeld dat sommige mensen van hiphop hebben, is nog steeds het Amerikaanse beeld van bitches en criminaliteitsverheerlijking. Maar er zijn veel meer vormen. Uiteindelijk is het een leefstijl.’
Bij de oprichting van Habek is de gemeente Utrecht volop betrokken geweest. ‘Uit onderzoek blijkt duidelijk dat de lokale overheid verantwoordelijkheid moet nemen voor kunst en cultuur op wijkniveau’, zegt Liesbeth van Droffelaar, verantwoordelijke namens de gemeente. Raakt de hiphop met rondetafelgesprekken, extern wetenschappelijk onderzoek en termen als ‘kunst en cultuur op wijkniveau’ niet erg ver van het oorspronkelijke stoere streetwise-imago af? Van Droffelaar meent van niet. ‘Het gaat ons ook niet alleen om de muziek, maar om de hele subcultuur met hun eigen rituelen, normen en waarden. Daar hoort ook dans bij, graffiti-art en gaming. Zelf ben ik 45 plus en bekijk al die ontwikkelingen op afstand, maar juist omdat deze jongerencultuur zo multicultureel is en echt leeft in de wijken, is deze zeer de moeite waard. Het gaat ons er ook niet om dat sommige mensen beroemd worden, maar dat er talentontwikkeling plaatsvindt.’
De aandacht voor de lokale jongerencultuur is landelijk een trend, met Rotterdam in een voortrekkersrol. Maar ook Utrecht heeft grootse plannen. Het is de bedoeling dat Stichting Habek in 2008 een eigen hiphophuis krijgt, waar oefenruimtes komen, workshops en masterclasses worden gegeven en kennis aanwezig is jongeren verder te helpen met hun skills. In Rotterdam is inmiddels al zo’n huis. Jongeren werken nu vooral vanuit hun eigen kamer of flatje. Van Droffelaar: ‘Een hiphophuis waar iedereen kan binnenlopen geeft een impuls. Alleen zijn we er nog niet uit waar we het huis het best kunnen vestigen. Maar er wordt hard aan gewerkt.’
Ook zoekt de gemeente aansluiting bij het onderwijs. Niet alleen met lagere en middelbare scholen, maar ook met de popacademie van het ROC en met de Hogeschool van de Kunsten. Op langere termijn denkt Van Droffelaar verder aan contacten met festivals in Utrecht als Springdance of aan het organiseren van een groot hiphopfestival in Utrecht. ‘
Gademan denkt, dat er ook voor HU-studenten in Utrecht genoeg te halen zal zijn bij Habek. ‘Wij richten ons vooral op cultuur. Het gaat ons om zichtbaarheid en talentontwikkeling. Dat moet gaan groeien. Als studenten dus een vet idee hebben voor een feest, een masterclass of een stage, zouden ze hier direct aan de gang moeten kunnen gaan. Zeker voor cmv-studenten zijn er volop mogelijkheden om het heft in eigen hand te nemen.’
‘Ik heb niets met dat moeilijke straatleven’
Als dít nu de bruisende Utrechtse hiphopscene moet voorstellen… De zaal van SJU Jazzpodium is op deze druilerige woensdagavond om 22.20 uur nog uitgestorven. Nu ja, de huisband The iLLectroniKs is aan het soundchecken met de MC host van de avond. Verderop staan een paar mensen te kletsen aan de bar. Aan een tafeltje op een verhoging vermaken een paar jongens, die je samen nog amper een gang kan noemen, zich met het leeg eten van twee XL-formaat papieren bakken KFC-kipkluifjes. Jointje erbij, biertje erbij.
Kasper van der Meulen (21), student lerarenopleiding biologie, komt al op deze avonden sinds RijmTijd bijna twee jaar geleden is opgezet. Samen met zijn broer Frank vormt hij het rapduo ‘Klap van de molen’ en zij hebben de avond ook al twee keer gehost. Van der Meulen legt uit: ‘De avond heeft een vast concept. Eerst treedt de host een paar nummers op met de huisband. Daarna is het kijken wat er gebeurt. In het begin van Rijmtijd waren we wel eens met tien mensen op zo’n avond, maar het wordt steeds meer One Big Happy Party van rappers en muzikanten.’
En warempel. Krap een uur later herinneren alleen de kippenbotjes in de asbak nog aan het trage begin van de avond. De KFC-clan staat inmiddels bijna voltallig op het podium te flowen. Tussen de over het algemeen jonge MC’s met hun laaghangende spijkerbroeken en capuchontruien, komen ook nog twee middelbare mannen met trompet en elektrisch gitaar gezellig mee jammen.
Volgens Van der Meulen bestaat de Utrechtse scene grofweg uit zo’n tweehonderd ‘gasten’ die elkaar allemaal wel weer via via kennen. ‘Het initiatief van Habek is naar mijn mening heel goed om de niet-commerciële underground toch wat bekender te krijgen ten opzichte van de Ali B’s van deze wereld. Ik ga me er zeker bij aansluiten.’
Zo’n Utrechtse avond hiphop lijkt in het niets op de wilde Amerikaanse gansta-clips. Wel dampt de zaal tot 2.00 uur door met op bepaalde momenten bijna net zoveel mensen op het podium als ervoor. Uiterst gemoedelijk, met een handshake en een drankje. Of zoals pabostudente Sharon Willemsen (20) en vriendin van Van der Meulen terecht opmerkt: ‘Kijk naar mij. Ik zie er al helemaal niet uit als hiphopper. Eigenlijk had ik het nooit echt door dat ik thuis eigenlijk veel naar hiphop luisterde. Maar deze avonden zijn echt een aanrader!’
Utrechtse scene
Boemklatsch is de belangrijkste Utrechtse organisator van hiphopfeesten, met als paradepaardje jaarlijks ‘Utreg Centraal’ waar het hotste talent van de stad getoond wordt.
Wil je zelf de Utrechtse scene ontdekken? Ga dan op 19 januari (23.00) eens naar Nobody Beats The Drum, Shane Shu. Tevens herozero.nl release party in Tivoli (De Helling). Prijs: 10 euro
Check: www.boemklatsch.nl en http://boemklatsch.hyves.nl
ROF! preshow-hoofdact-dj's. Open mic's present. En om te laten zien dat hiphop ook een politiek bewuste stroming is, worden onder de naam ROFUM ook debatavonden georganiseerd.
Eerstvolgende op 8 februari (deur open 20:30). Hoofdact: Blaxtar in Ekko. Tot 21:30 Gratis, daarna 8,- euro
Check: www.habek.nu www.kaasschaafcollectief.nl
RijmTijd Elke laatste woensdag van de maand (22.30 – 2.00 uur), eerstvolgende 30 januari in SJU Jazzpodium
Check: www.rijmtijd.nl
