Sinds zaterdag zijn de ogen van de wereld gericht op Israël en Palestina. Op social media hebben mensen strijd, politici ruziën over welke vlag moet wapperen en onze redacteur Büsra Kondakçi vertelt over de polarisatie en haar ongemak.
Op de Trajectum-redactie wordt lang gebrainstormd over wat te publiceren over dit onderwerp. Een voxpop met studenten? Te kort door de bocht. HU-studenten met familie in die regio die ook verhaal willen doen? Niet snel vindbaar. Dan maar een repo over SvJ Live van afgelopen maandag? Voelt ook niet volledig.
De uitnodiging voor SvJ Live komt van een oude docent van me. Het is een nieuw format en gaat een middag aandacht besteden aan hoe media verslag doen van dit conflict. Studenten kunnen vragen stellen aan buitenlandcorrespondenten van het AD en NU.nl en journalistiek-docenten geven duiding.
Tegelijkertijd attenderen docenten en studentbegeleiders deze week elkaar op de lesbrief van Ter Info. Een initiatief van de Universiteit Utrecht waarin staat uitgelegd hoe je het conflict Palestina Israël het beste bespreekt in klaslokalen. Universiteit Leiden meent dat je er het beste niet over kunt spreken.
Ik besluit zelf een duit in het zakje te doen en er een stuk over te schrijven.
Ik heb lang getwijfeld. Want waarom zijn mijn gevoelens en gedachten relevant? Willen mensen lezen wat ik te zeggen heb? Wat als ik de plank missla en mensen nog bozer maak? Weet ik genoeg om hier iets zinnigs over te kunnen schrijven? Die twijfels stapelen zich op. En toch besluit ik het te proberen.
De geopolitieke strijd wordt met de dag erger
Met tranen in mijn ogen zag ik de beelden van jonge mensen die dat festivalterrein afrennen. En met tranen las ik op socials over de vraag hoe ethisch verantwoord het is om te feesten op nog geen dertig kilometer van de grootste openluchtgevangenis. Pijnlijke beelden van Palestijnen die weer onmenselijk worden behandeld.
Het is verschrikkelijk dat er burgerslachtoffers vallen. De strijd wordt met de dag erger. En de gebeurtenis van het afgelopen weekend kan je niet bekijken zonder de geschiedenis erbij te halen.
Apartheid is volgens het internationaal recht een misdrijf tegen de menselijkheid
Ik lees een onderzoek van Amnesty International uit februari 2022. Hun keiharde conclusie: er is sprake van een apartheidsstaat Israël. Het rapport beschrijft hoe in de afgelopen decennia op buitenproportionele schaal Palestijnen systematisch zijn onderdrukt, zijn beperkt in hun bewegingsvrijheid, gedwongen zijn verplaatst, onrechtmatig zijn onteigend van land en eigendommen en onwettig zijn gedood.
Apartheid is volgens het internationaal recht een misdrijf tegen de menselijkheid. Bovengenoemde daden zijn verboden door het Statuut van Rome en het Internationaal verdrag voor het onderdrukken en bestraffen van het misdrijf van apartheid van de Verenigde Naties.
Dan zie ik iets van schrijver Maurits de Bruijn op zijn Instagram. ‘Je kunt de wandaden van Hamas veroordelen én erkennen dat Palestijnen mensenrechten, land, zelfbeschikking en veiligheid verdienen.’ Hij vertelt in de podcast Waanzinnig Land met schrijver Johan Fretz, hoe gevaarlijk het is die context weg te laten. Ze praten over het trauma dat antisemitisme met zich mee heeft gebracht. Een trauma dat Joden, generatie op generatie, nog voelen.
Zodra je deze gebeurtenis in context wil plaatsen en duiden door de geschiedenis erbij te halen, lijkt de wereld mij te zien als iemand zonder sympathie voor de slachtoffers in Israël. En alle kritiek op de Israëlische staat óf begrip voor de Palestijnen wordt gezien als antisemitisme óf ondersteuning van terrorisme.
Ik vraag me af waarom dat zo is. Waarom is het zo moeilijk om de terroristische daden van Hamas verderfelijk én verwerpelijk tegelijk te vinden? En te erkennen dat niet alle verzetsstrijders terroristen zijn? Dat er een lange, pijnlijke geschiedenis aan vooraf gaat?
Aan de Nederlandse talkshow-tafels
Ik luister naar hoe VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz bij OP1 vertelt hoe belachelijk ze het vindt dat sommigen de geschiedenis erbij halen. Ze meent dat we het geweld alleen moeten opvatten als terreurdaad. Daarna kijk ik naar Maurits Berger, Arabist aan de Universiteit Leiden, die gelukkig wel duiding geeft. Maandagavond bij Humberto aan tafel omschrijft hij het geweld als een pan op het vuur met een adder erin waar je de deksel te lang van dichthoudt. ‘Het moest ergens mis gaan’. Hij vertelt over de onderdrukking die te lang gaande is.
Arjen Lubach vindt het godzijdank niet nodig om te polariseren. Hij legt in De Avondshow met Lubach uit dat twee dingen naast elkaar kunnen bestaan. Dat én Hamas op een verschrikkelijke manier mensen heeft gedood, én dat Israël een apartheidsstaat is die al jarenlang burgerslachtoffers maakt.
Het gebrek aan nuance en begrip de laatste dagen vind ik beangstigend. Ik moet voorzichtig zijn. Vanuit huis altijd al gewaarschuwd om me hier in het openbaar niet over uit te laten. Bevreesd om in een bepaald hokje te worden geplaatst en dat wat ik probeer te zeggen verkeerd wordt opgevat.
Uiteindelijk is mijn bijdrage een mix van persoonlijke gedachten en duiding over dit onderwerp. Waar ik op hoop? Een goed gesprek.
Hieronder wat stukjes geschiedenis die mij hielpen om duiding te krijgen:
Midden-Oosten expert Maurits Berger legt de misstanden tussen Palestina en Israël in een video van minder dan een kwartier uit.
In de Tweede Wereldoorlog zijn er ruim zes miljoen joden vermoord door Nazi-Duitsland. Door het groeiende antisemitisme in Europa vertrokken veel joden naar voormalig Palestina. Israëliers vinden dat zij een staat verdienen en geloven dat Israël de veilige plek voor hen is.
De Joden in Palestina riepen in 1948 de staat Israël uit en herdenken dat jaar als hun onafhankelijkheidsstrijd. De Palestijnen herdenken deze periode als de Nakba, oftewel de ramp, waarbij zij hun land verloren hebben. Ze vluchtten naar buurlanden, de Westelijke Jordaanoever of Gaza.
Gaza is een stukje land, zo groot als Vlieland met ruim twee miljoen inwoners. Volgens mensenrechtenorganisaties de grootste openluchtgevangenis op aarde, omringd met een zes meter hoog hek. De Israëlische staat bepaalt veel, zoals bijvoorbeeld hoeveel water en elektriciteit er wel of niet in mag. Er vallen al jaren Palestijnse burgerslachtoffers. Gaza heeft al een lange tijd een economische crisis en volgens de WHO ook een gezondheidscrisis.
Veel mensen denken dat het Israëlisch en Palestijns conflict een religieus conflict is tussen joden en moslims. Maar niet alle Israëliërs zijn joods en niet alle Palestijnen zijn moslim. Het gaat niet over religieus gelijk, maar om de aanspraak op grondgebied, vertelt Berger in de video. En dat is meteen ook een van de redenen waarom dit zo’n gevoelig onderwerp is.
