Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein en blogt op deze plek maandelijks over zijn vakgebied
Eten zonder dat je echt trek hebt. Iedereen doet het. Onbewust ongezond en te veel eten is in onze welvaartssamenleving een serieus probleem. Er zijn weinig dingen waar onze onmacht zo duidelijk naar voren komt als bij ons eigen eetgedrag. Zelfs als het niet lekker is, eten we. Gewoon omdat het kan.
Onderzoek van de Amerikaanse voedingspsycholoog Brian Wansink liet zien dat bioscoopgangers uit gewoonte te veel popcorn eten, zelfs als het oude, kleffe popcorn is. We overeten echter niet alleen uit gewoonte, maar ook als de porties groter zijn. Zo werd bijvoorbeeld in een restaurant 43 procent meer van een pastagerecht gegeten op dagen wanneer men porties van 377 gram serveerde in plaats van de standaardportie van 248 gram. Naast portiegrootte blijkt ook een gevarieerder aanbod overeten te stimuleren. Zo blijken mensen meer ijs te eten wanneer ze uit drie (niet favoriete) smaken mogen kiezen dan wanneer alleen hun favoriete smaak wordt aangeboden.
We eten dus voornamelijk met onze ogen en een klein beetje met onze maag. In een studie at een groep deelnemers soep uit gewone kommen en kreeg een andere groep kommen die via een buisje onopvallend werden bijgevuld. De laatste at 73 procent meer dan degenen met een gewone soepkom. Veel meer dus, maar toch voelden deze grote-soep-eters zich niet meer verzadigd.
In een andere studie aten aanwezigen op een receptie meer gebraden kippenvleugeltjes wanneer de schalen met overgebleven botjes steeds werden weggehaald dan wanneer de schalen bleven staan. Zolang we niet zien hoeveel we al hebben gegeten, eten we door.
Hoe kunnen we voorkomen dat we – met de feestdagen voor de boeg – onbewust te veel en ongezond eten? Twee manieren lijken effectief te zijn. Maak van eten een bewust lastige handeling of zorg ervoor dat weinig eten toch veel lijkt. Het eerste kan je doen door te eten met de andere hand dan je gewend bent, of je bestek te vervangen door stokjes. Het tweede is te realiseren door je maaltijden op de kleinste bordjes te serveren die je hebt. Gebruik je dessertbordjes voor het hoofdgerecht en (om gezond eten te stimuleren) je dinerborden voor de salade.
Smakelijke feestdagen.
