Columns

Je houdt jezelf voor de gek

Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein en blogt op deze plek maandelijks over zijn vakgebied.

Al maanden neem ik mijzelf voor het iets rustiger aan te doen, minder door te werken in de weekenden en vaker nee te zeggen. ‘Oké’, zeg ik tegen mijzelf, ‘deze week nog even hard aan de slag, maar volgende week ga ik echt tijd vrij plannen’. Om er vervolgens een week later achter te komen dat het weer net zo druk is, zo niet drukker. Gelukkig ben ik niet de enige die zichzelf voor de gek houdt. Iedereen doet dat voortdurend. Het vermogen onszelf voor de gek te houden is zelfs zo krachtig dat we vanwege een goed voornemen (‘morgen ga ik hard studeren’) nu het tegenovergestelde doen (lekker op de bank een filmpje kijken). Zo blijkt uit onderzoek dat wie zich nu voorneemt om volgend weekend de zolder op te ruimen, straks eerder een biertje neemt. 

De toekomst als morele vrijbrief voor huidig handelen.

Door een concreet doel te stellen voor de toekomst, geven we onszelf een excuus om nu iets anders te doen. Sterker nog, we lenen alvast een beetje van het positieve resultaat dat we verwachten te behalen in de toekomst. We zijn wat betreft onszelf en de toekomst onrealistisch optimistisch, met alle schadelijke gevolgen van dien. Zo liet onderzoek zien dat mensen die nog moesten gaan sporten en de verwachting hadden flink aan de slag te gaan, eerder kozen voor een lekkere vette snack dan mensen die net hadden gesport en inmiddels een realistisch beeld hadden van de mate waarin ze gezweet hadden.

Diverse studies tonen keer op keer aan dat wij onze toekomstige ik consequent te rooskleurig inschatten. Wij leven met een diepgewortelde overtuiging dat we onze toekomst zelf plannen en bepalen. In de toekomst doen we wel wat we nu (nog even) niet doen en spelen we wel klaar wat we nu niet voor elkaar krijgen. Onbewust beschouwen we onze toekomstige ik zelfs als een ander. Onze toekomstige ik eet altijd gezond, gaat verstandig met geld om en werkt niet te hard. 

Deze column schrijf ik ‘s avonds en lever ik ruim een dag te laat in. De volgende keer start ik echt eerder met schrijven.