In een serie didactische lessen geeft trainer en adviseur Alard Joosten tips aan docenten in het hbo over lesgeven en begeleiden. Les 2: Zou het niet geweldig zijn als de studenten echt aan het werk gaan?
De aandacht van de docenten gaat meestal uit naar vorm en inhoud en niet naar het leerproces. Trouwens, ook studenten denken dat het in het hoger onderwijs gaat om het (eventueel) volgen van colleges en daarna het afleggen van tentamens. Wie echt leiding wil geven aan het leerproces van studenten doet dat in de eerste plaats door opdrachten centraal te stellen. Maar dan wel opdrachten die ertoe doen!
In menig werkcollege worden studenten geacht opdrachten uit te voeren zodat zij actief met de leerstof aan de slag gaan. Zo zijn er huiswerkopdrachten, invuloefeningen, puzzels, online quizzen en wat al niet meer. Alles wordt ingezet om studenten aan het werk te krijgen en te houden. Hoewel goedbedoeld, blijkt dat het merendeel van de studenten de opgegeven huiswerkopdrachten vaak niet maken en in het werkcollege staan ze ook niet echt te poppelen om aan de slag te gaan. Zijn de studenten van tegenwoordig nu zo passief, zo weinig gemotiveerd en niet bereid tot leren?
Zou het niet geweldig zijn als de studenten echt aan het werk gaan?
Laten we stoppen met allerlei opdrachten die soms voor een middelbare schoolleerling nog te simpel zijn. Het lijken overigens vaak meer bevelen dan opdrachten (lees X, beantwoord Y, Vul Z in). Reproductievragen, invuloefeningen, teksten bestuderen of nog beter doorbladeren, een samenvatting maken; dergelijke opdrachten bieden en geven studenten weinig ruimte voor zelfstandig leren en maken studenten niet verantwoordelijk. Het zijn vaak doodordinaire plak- en knipwerkjes.
Beste docenten, neem studenten serieus en bied ze opdrachten die ertoe doen! Het formuleren van dergelijke, actuele en leerzame opdrachten is overigens geen makkelijke opgave. Maar als studenten in jouw les hiermee hard aan de slag gaan, weet je dat jouw investering de moeite waard geweest is!
Leestip voor opdrachten:
De Bie, J. en J. de Kleijn. (2004). Wat gaan we doen? Het construeren en beoordelen van opdrachten. Houten: Bohn, Stafleu Van Loghum.
Alard Joosten (1966) werkte als docent en trainer Taalbeheersing voor verschillende hogeronderwijsinstellingen. Hij heeft 15 jaar gewerkt bij de Hogeschool Utrecht als docent, opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker. Sinds 2014 is hij zelfstandig ondernemer. Met zijn bedrijf ALtraining en advies (www.altraining.nl) traint en adviseert hij opleidingen op professionaliseringskwesties, waarbij hij zich vooral toelegt op didactiek en audits.
