Columns

Liegen met statistieken

Honderd jaar geleden werd schrijver Darrell Huff geboren. Ik lees dit in een pocketboekje, How to Lie with Statistics, dat ik in december 1979 kocht. Want rechtsbovenaan op een ietwat vergeelde pagina staat mijn naam en die datum. Ik pakte het boekje erbij, omdat ik iets wilde schrijven over het relatiemagazine van het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat vier keer per jaar verschijnt. De herfstuitgave lag op een plank met gratis literatuur bij de FEM.

Eigenlijk wil ik je het pocketboekje, geïllustreerd door Mel Calmel, gewoon aanbevelen. De eerste cartoon laat twee heren zien, ieder met een glas in de hand. Zegt de een tegen de ander: “Je moet geen schrijver worden maar statisticus, want dan heb je meer mogelijkheden om je verbeelding te gebruiken.” Een grote zak met geld tegen een kleine zak met geld: “Het is niet valsspelen, het is dramatiseren.” Nog een: “Wat heeft het voor nut om een hoog IQ te hebben, als je ouders geen notie hebben wat dat betekent.”

Er staan voorbeelden in die aangeven dat er met statistiek gesjoemeld wordt, maar je kan ook je kennis opfrissen. Een gemiddelde: getallen optellen en delen door het aantal, een mediaan: het cijfer midden in de reeks, een modem: het meest voorkomende getal.