Chris van der Heijden is historicus en schrijver, hij doceert aan de School voor Journalistiek. Maandelijks schrijft hij een column voor Trajectum. (Deze column verscheen eerder in Trajectum 5, januari 2015.)
Zo’n briefje snijdt me door de ziel. Wat kan ik doen? Wat had ik moeten doen? En stom dat ik het niet gemerkt heb. Tot overmaat van ramp hield de student in kwestie al eens eerder met een studie op, met als gevolg dat hij
minstens drie jaar van zijn jonge leven (de details ken ik niet) ‘verloren’ heeft. Hoe kan zoiets in hemelsnaam gebeuren?
Het antwoord is uiteindelijk simpel, denk ik: We vinden dat ‘iedereen’ moet studeren. De cijfers illustreren dat ook. In 1950 studeerde (of had gestudeerd) zo’n vijf procent van de bevolking. Tegenwoordig doet meer dan
veertig procent wo of hbo. In 2030, zo is de verwachting, heeft meer dan de helft van de bevolking gestudeerd. Prachtig, behoor je te zeggen. Een samenleving vol dr-ussen, ing-en, bachelors, doctoren
en anderen die niet langer beklemd titelloos wakker worden.
Ik ben het er volstrekt mee oneens. Toevallig ben ik zelf een studieus type, altijd geweest. Mijn kinderen zijn veel minder studieus. Lijkt me prima. Studeren is geen voorwaarde voor geluk. Ook niet voor succes. En
evenmin voor goed burgerschap. Ik heb in de loop der jaren heel wat debielen ontmoet die hoogleraar waren en heel wat genieën die nauwelijks naar school waren gegaan (de meest bijzondere man die ik ooit ontmoette
was een schaapherder in Zuid-Spanje, hij kon niet lezen).
Dus waarom moet iedereen studeren? Studeer niet als het niet bij je past, leer lezen, beetje rekenen, een paar andere handigheden en trek de wereld in. Hebben mensen altijd gedaan. Waarom nu niet meer? Weg met
die studeermantra, hij is een loze kreet.
