Vrouwen die ongewenst zwanger raken zijn piepjong, onbezonnen en snappen niet hoe een condoom werkt. En dan heb je zo’n beetje de meeste vooroordelen op een rij over abortus. Tijd voor een campagne tegen al die misverstanden, vonden stichting FIOM én HU-student Mike.
Eén op de vijf zwangerschappen in Nederland is onbedoeld. Veel mensen denken dat het vooral vrouwen betreft met losse contacten of onoplettende tieners. Maar niets is minder waar, weet het FIOM, de stichting die hulp biedt bij onbedoelde zwangerschappen. 43 procent heeft zelfs al kinderen. 79 procent heeft een vaste partner en in 95 procent van die gevallen is hij ook de verwekker.
Steeds meer anti-abortusgeluid
Mike Velterop (32) werkt naast zijn opleiding Social Work bijna vier dagen per week bij Pretty Woman & Best Man, een organisatie die jongeren begeleidt bij relaties, seksualiteit en dwang. Deze steunt het FIOM in de campagne. Het komt voor dat Mike als hulpverlener vrouwen spreekt die een abortus hebben ondergaan.
Aanleiding voor de campagne is dat tegenstanders van abortus zich steeds meer laten horen en vrouwen lastigvallen bij de ingang van abortusklinieken. Mike: ‘Er is daarom behoefte aan een tegengeluid. We willen dat mensen weten hoe moeilijk het is om een beslissing te nemen over abortus. En vooral: dat mensen stoppen met daar een oordeel over te vellen.’
‘Oordeel niet. En stel geen onzin-vragen’
Mike: ‘Je kunt nooit weten of je de juiste beslissing neemt. Na jaren kun je spijt krijgen, zowel van je abortus als van je kind. Het belangrijkste is dat je in staat bent om er zo goed mogelijk over na te denken, zonder dat je je bekritiseerd voelt.’
Mike had op de HU een goede vriendin van een andere opleiding die onbedoeld zwanger was. De vader was uit beeld, ze had weinig geld en ze wilde het kind graag houden. De reactie van haar docenten was misplaatst, vond Mike. ‘”Of ze er wel goed over na had gedacht”, kreeg ze te horen. Die vraag vind ik zó denigrerend. Ten eerste ga je er vanuit dat ze niet in staat is tot nadenken. Ten tweede impliceert het dat je het niet eens bent met haar beslissing. Terwijl: je kunt nooit voor iemand anders die beslissing nemen. Want je bént de ander nu eenmaal niet. Oordeel niet. En stel geen onzin-vragen.’
Of ze het kindje hield, is voor Mike niet van belang voor het verhaal. ‘Het gaat ons ook niets aan.’
Wees een steun
Voor Mike is het simpel. ‘Wees iemand tot steun. Natuurlijk kun je – als je iemand goed kent – vragen stellen over de situatie. “Heb je de vader ingelicht?” “Wat is je inkomen?” “Wie is je vangnet?” “Hoe voel je je?” “Ben je er gelukkig mee?” Maar het lompste dat je kunt vragen, is of ze het wel veilig heeft gedaan. Mensen gaan er vaak vanuit dat dat niet het geval is. Terwijl het best vaak voorkomt dat anticonceptie gewoon niet heeft gewerkt.’
Wat zegt Mike tegen iemand die spijt heeft van haar beslissing? ‘Niks. Met veel dingen in het leven is het zo: ze blijven pijn doen. Je kunt een gevoel van spijt of gemis niet voor iemand wegpoetsen. Je kunt hooguit voor iemand hopen dat de pijn ooit minder wordt. Maar tegelijkertijd weten we dat ouderen in het bejaardentehuis vaak nog vertellen over ‘hun verkeerde beslissing’. En dan kun je alleen maar zeggen: je deed wat je toen het beste leek en op dat moment was dat het juiste.’
Als je buiten de norm valt
Volgens Mike is het oordeel dat mensen over abortus vellen onderdeel van een groter geheel. ‘Wij mensen zijn beperkte wezens. We krijgen een prettig gevoel als alles klopt. Zodra iemand anders is, begint ons wereldbeeld te wankelen. Is iemand niet heteroseksueel? Heeft iemand met zijn ouders gebroken? Wil iemand geen kinderen? Wil iemand geen partner? Dan vinden we dat gek en veroordelen we dat. Omdat we het ons simpelweg niet voor kunnen stellen. En zo worden alle mensen die niet in de norm passen dubbel gestraft. Doordat ze de neiging hebben zichzelf te veroordelen en doordat anderen dat doen.’
Mike probeert deze mensen te helpen in zijn spreekkamer. Hij geeft ook workshops op scholen over liefde en seksualiteit. Als hij iets aan jongeren zou willen meegeven is het om gewoon eens te luisteren. ‘En niet te denken in termen van goed of slecht. Niet over de ander en niet over jezelf. Zie je iets wat je niet begrijpt? Accepteer dan je eigen ongemak. En worstel je zelf met een beslissing? Zoek dan twee of drie personen die je vertrouwt en praat er zoveel mogelijk over.’
Check onze video, waar studenten praten over abortus:
De campagne ‘Haar keuze is de juiste keuze!’ is van 7 tot en met 23 november zichtbaar in de stad met posters in bushokjes in het stadscentrum, flyers bij huisartsen, in de horeca, sportscholen en op Hogeschool Utrecht. Op social media worden er tot eind dit jaar vier campagnebeelden getoond van vrouwen die voor de keuze hebben gestaan hun onbedoelde zwangerschap af te breken of te voldragen.
De campagne wordt onderschreven door GGD regio Utrecht, Rutgers, Huisartsen Utrecht Stad, Fiom Utrecht, Stichting JoU, Pretty Woman & Best Man en gemeente Utrecht.
