Niet alleen in het basisonderwijs, maar ook in het voortgezet onderwijs lijkt de vraag naar leraren af te nemen, met dank aan de economische crisis. Toch verwachten deskundigen dat de problemen nog niet voorbij zijn.
Jarenlang werd er gewaarschuwd voor een nijpend tekort aan docenten, maar nu lijkt dat plotseling wel mee te vallen. “Het docententekort is weg, leve het overschot”, schreef Ferry Haan, docent economie en publicist maandag in de Volkskrant. Haan baseert zich op cijfers die demissionair staatsecretaris Zijlstra deze zomer richting Kamer stuurde.
In plaats van 4300, wordt het docententekort in het voortgezet onderwijs voor 2016 nu op 2200 geschat. Op dit moment staat daar nog 0,2 procent van het aantal banen open. Docenten treden later uit doordat het prepensioen minder aantrekkelijk is gemaakt, het aantal leerlingen stagneert, klassen worden groter en docenten met een vaste aanstelling stappen in dit economische tij minder snel over naar het bedrijfsleven.
Frank Cörvers van het Maastrichtse Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt zegt dat de ROA-prognoses voor de arbeidsmarkt tot 2016 vooralsnog goed zijn voor leraren. “Als de economie weer gaat draaien, kan de uitstroom richting bedrijfsleven weer fiks toenemen. Bovendien kunnen tekorten en overschotten naast elkaar bestaan. In sommige regio’s in de periferie is er krimp van de werkgelegenheid voor leraren, maar in de Randstad niet.”
Beleidsadviseur Cor van Dam van het CAOP, kenniscentrum over arbeidszaken in de publieke sector, verwacht zeker geen algemeen lerarenoverschot in het voortgezet onderwijs. Net als Cörvers denkt hij dat de invloed van de financiële malaise maar tijdelijk is. “Het feit dat nog maar 0,2 procent van de vacatures open staat, wil niet zeggen dat de andere banen daadwerkelijk vervuld zijn. We zien dat scholen hun klassen vergroten of bijvoorbeeld nog maar twee in plaats van drie uur economieles geven. Bovendien wordt een deel van de vacatures door onbevoegden ingevuld.”
Volgens Van Dam is het te simplistisch geredeneerd om het aantal vacatures één op één weg te strepen tegen het totale aantal studenten aan de lerarenopleidingen. “Zo eenvoudig is het niet. Er zijn naast overschotvakken ook veel tekortvakken, waar een groot gebrek aan bevoegde docenten is.” Daarom voorziet hij ook een kwalitatief tekort: “Een groot aantal eerstegraadsleraren zit tegen de pensioengerechtigde leeftijd aan. Ondertussen is de instroom bij de eerstegraadsopleidingen nog steeds laag.”
