Huib de Zeeuw is docent aan de opleiding Journalistiek. Zijn column verschijnt om de week bij Trajectum.
‘Het is bizar dat Donald Trump weer president kan worden’. Het ongeloof is zichtbaar bij één van mijn studenten, de dag na de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Zijn klasgenote kan het ook niet geloven. ‘Hoe kan het dat Amerikanen een veroordeelde man aan de macht helpen?’
Ze vragen hoe ik mij voel. ‘Een dikke kater’, zeg ik in alle eerlijkheid. Het voelt als een zwarte dag voor de democratische rechtsstaat.
Twee weken eerder gaf ik les over de Amerikaanse politiek. Toen schetste ik mogelijke scenario’s bij een verkiezingswinst van Trump. Hij kan ervoor kiezen om het ministerie van Justitie onder het Witte Huis te laten vallen, zodat hij de jacht kan openen op zijn politieke tegenstanders. Of hij laat ambtenaren niet langer loyaal zijn aan de grondwet maar aan de president.
Ik wilde de studenten niet alleen wijzen op gevaren, maar probeerde Trump ook in een historische context te plaatsen. Hoe absurd die man ook mag zijn, het rechtspopulisme van Trump kent een lange voorgeschiedenis.
Met president Richard Nixon die loog, verdeeldheid zaaide, tegenstellingen aanwakkerde en van standpunt veranderde over abortus (van pro naar anti) omdat je hiermee verkiezingen kon winnen. En met Ronald Reagan die uithaalde naar de elite, de overheid zag als het grootste probleem en de Amerikanen zelfvertrouwen gaf met de leus Make America Great Again.
Maar blijkbaar is het mij tijdens het college niet gelukt om de aantrekkingskracht van Trump te duiden. Want: voor de studenten die ik spreek is zijn verkiezingswinst een enorme verrassing.
Ik vraag hen hoe het kan dat behoorlijk veel vrouwen op Trump hebben gestemd. Veel meer dan eerder was gedacht. De studente denkt even na en zegt dan: ‘volgens mij zijn ze gedwongen door hun man’.
Ik bedenk mij later dat ik in mijn college helemaal geen aandacht hebt besteed aan de belangrijkste conservatieve vrouw van de Verenigde Staten. Anti-feminist Phyllis Schlafly was een fel tegenstander van abortus, leidde de vrouwenbeweging binnen de Republikeinse Partij en had ook een grote invloed op Trump.
Ik hoop dat studenten hier items over maken, dan wordt de verkiezingswinst van Trump ook minder absurd.
