De bibliotheek werd deze maand heropend. Sinds het achtjarige bestaan is er veel veranderd. Er verdwenen nogal wat boeken en de openingstijden zijn minder ruim. Het goede nieuws: hij is verbouwd, met een bijzondere reden. En je hoeft er ook niet meer stil te zijn.
Bianca Pannekoek is teamleider van de bibliotheek. Ze werkt sinds 14 jaar bij Hogeschool Utrecht. Marleen Nijhuis is projectleider van het HUB-lab en 26 jaar verbonden aan de HU.
De bezuinigingen troffen iedereen, dus ook de trots van de hogeschool: haar bibliotheek. De openingstijden zijn minder ruim geworden: elke dag tot 20 in plaats van 21 uur. Op vrijdagavond blijft hij gesloten en op zaterdag is de collectie niet meer toegankelijk. Als er geen tentamens zijn, is de bibliotheek nu ook op zondag gesloten. Dan resten er nog de studieplekken, licht en ruim.
Die aanpassingen zijn in hogescholenland verre van uniek. Bianca Pannekoek: ‘De wens kwam van bedrijfsvoering, want dit leidt natuurlijk tot minder verwarmingskosten en minder kosten voor personeel.’ Op zaterdag blijft de bieb zelfs onbemand. De beveiligers zullen voortaan het boeltje in de gaten houden. Pannekoek: ‘Ik vind het jammer en we hadden het liever voorkomen.’
Minder boeken
Het aantal boeken is drastisch gesaneerd in de afgelopen jaren. Sommige bleken amper nog gelezen, andere werden door docenten achterhaald verklaard. ‘We moesten helaas korten op licenties vanwege de bezuinigingsopdracht,’ vertelt Pannekoek. ‘De Donald Duck?’ Nijhuis lacht. ‘Die verdween al jaren geleden. Net zoals de Libelle en Flair.’ Alles is nog wel opvraagbaar via het Interbibliothecair Leenverkeer.
Het aantal boeken op 13 september 2025 voor beide locaties (Utrecht en Amersfoort) samen was: 54.700. Dit is inclusief leermiddelen en exclusief andere materiaalsoorten dan boeken, zoals tijdschriften en spellen. Sinds januari 2024 zijn er 15.800 exemplaren van boeken gesaneerd.
Boeken wegdoen in tijden van ontlezing? Pannekoek: ‘Dat saneren is zeker niet uniek. In elke hogeschoolbibliotheek gebeurt dat regelmatig, het hoort bij het vak: de collectie blijft daarmee fris, actueel en relevant. En nee, dat deel heeft niets te maken met bezuinigingen, maar maakt gewoon deel uit van goed collectiebeheer.’
Een boekenverstrekker waren ze overigens al lang niet meer. Ze zijn veel meer geworden – vooral nu met het HUB-lab erbij. Nijhuis: ‘Acht jaar geleden was deze omvang van dat lab ondenkbaar geweest. In november is de officiële opening ervan. Mét de collegevoorzitter. Wilma (Scholte op Reimer, red) heeft hier gezeten en ons het hemd van het lijf gevraagd. Ze was oprecht ontzettend geïnteresseerd. Dat voelde goed.’
Verbouwingen
In de zomer was het uitgestorven in de HU-panden. Behalve in de bibliotheek, daar was het stressen en klonk kabaal. Het plafond moest eruit voor nieuwe verlichting, betere sprinklers en een goed klimaatsysteem. De vluchtroutes en stroompunten veranderden, er kwamen nieuwe bordjes en nieuwe vloerbedekking.
Even leek het of het niet goed zou komen. De balie veranderde van plaats en het podium erachter moest met grof geweld worden weggehakt. Nieuwe kasten bleken te duur en er was geen budget voor nieuw meubilair. Het belangrijkste was dat de wanden werden geplaatst. Want het HUB-lab heeft terrein gewonnen.
In zone C (het deel van de bieb op Padualaan 101) staat geen enkel boek meer. De kasten verhuizen naar het HU-gebouw in Amersfoort. Daar was de bibliotheek niet goed zichtbaar en krijgt het in de zomer van 2026 een nieuwe plek, als onderdeel van het Amersfoortse huisvestingsprogramma Optimalisering Nieuwe Poort 21.
HUB-lab
Een laboratorium bij de opleiding Scheikunde wekt geen verbazing. Maar bij een bibliotheek? Wat moeten we ons daarbij voorstellen? In een notendop: Het HUB-lab denkt mee met docenten en medewerkers over hoe ze dingen beter kunnen doen. Er werkt een handvol mensen die workshops organiseren, lessen ontwikkelen, tips voor docenten bedenken en VR-brillen inzetten. Denk aan: leesbevorderingsprojecten voor de lerarenopleiding, virtual reality inzetten om een blessure bij een patiënt te detecteren, robotica bij mondzorg of een workshop ethische gesprekken voor Social Work.
Pannekoek: ‘Wij lopen hierin voorop. We zijn voorbereid op de toekomst doordat we ervoor hebben gekozen het HUB-Lab te vergroten en bij de entree te plaatsen. Hier zie je letterlijk de kennismaking met de nieuwe instrumenten en de toepassing daarvan in het onderwijs. Ofwel: kenniswerving op een andere manier dan de meer traditionele kennisbronnen als boeken, tijdschriften en databanken.’
Kunnen docenten dat allemaal niet zelf? Ja en nee. Ze kunnen het wel, en ze doen het ook, maar het ontbreekt ze vaak simpelweg aan de tijd. Bij het HUB-lab werken mensen die alles weten van AI, van VR en robotica. Ze kunnen die expertise gebruiken bij meerdere opleidingen, zodat niet elke docent het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Het HUB-lab moet docenten werk besparen en tijd opleveren.
Pannekoek: ‘Het is de plaats waar vooral ook geëxperimenteerd mag worden met nieuwe materialen voor inspiratie. Het is essentieel voor het onderwijs omdat het docenten helpt nieuwe technologieën toepasbaar te maken in hun vak. VR, AI, gamification of sociale robots: interessant, maar niet altijd eenvoudig om zelf in te zetten.’
Royaal
‘Stilte alstublieft’ is verleden tijd. Wat namelijk ook nieuw is aan de HU-bibliotheek, is dat je er weer mag praten. Studenten mogen overleggen, een grapje maken en vragen stellen. Pannekoek: ‘Dit past beter bij de behoefte van de huidige student.’ Maar er is zeker nog voldoende ruimte voor studenten die wel in alle rust willen studeren. Er is dus een conversatiezone en een stiltezone.
Vroeger al waren Pannekoek en Nijhuis kinderboekenwurmen en volgden ze de bibliotheekopleiding. Die opleiding bestaat al sinds 2007 niet meer.
Is de bieb nu dan alleen nog een HUB-lab en studieplaatsenverstrekker? Neen. De tientallen mensen die er werken doen het licentiebeheer, zorgen dat auteursrechten kloppen, regelen de lenersadministratie én ondersteunen studenten en onderzoekers. Ze bieden hulp bij onderzoek, organiseren workshops digitale geletterdheid en zorgen ervoor dat iedereen optimaal gebruik kan maken van de collectie. Vergeleken met de universiteit is die misschien bescheiden, maar in hogescholenland is hij ongelooflijk royaal.
Wil je langskomen voor advies of materiaal? Maak een afspraak via hublab@hu.nl. Vragen over workshops kun je mailen naar hublab.workshops@hu.nl of vraag direct een workshop aan via het formulier.
