Een van de zwaarste dossiers van het jaar ligt op tafel in de Hogeschoolraad: het Planning & Control Kader 2026. Het beleidsstuk laat zien waar de komende jaren financiële klappen gaan vallen. Wat in april nog abstract klonk, krijgt nu concrete cijfers en gevolgen.
Dat er bezuinigd moet worden, was al bekend. In april kondigde het college van bestuur (cvb) een bezuiniging van 19 miljoen euro aan, bovenop de al geplande bezuiniging van 23 miljoen. Die van 19 miljoen euro moet in 2028 volledig zijn doorgevoerd, maar het mes gaat al eerder in de begroting. In 2026 en 2027 wordt het tempo opgevoerd.
Nog niet definitief
Het Planning en Control Kader (PCK) ligt nog niet vast. De Hogeschoolraad (HSR) moet er nog mee instemmen en buigt zich de komende weken over het voorstel. Het college van bestuur heeft het concept wel goedgekeurd en doorgestuurd naar de raad. Maar: de plannen zijn dus nog niet in beton gegoten.
Wat is het Planning en Control Kader?
In het PCK staat hoeveel geld de HU verwacht te ontvangen en hoe dat verdeeld wordt binnen de hogeschool. Het is een belangrijk document dat helpt bij het uitvoeren van de strategie van de HU: wat willen we bereiken, hoe gaan we dat doen en welke mensen en middelen zijn daarvoor nodig? De grote lijnen daarvan staan al in het Ambitieplan van de HU.
Het cvb wil de pijn van de bezuiniging van 19 miljoen naar rato verdelen: 11,8 miljoen minder bij de instituten, 1,2 miljoen bij kenniscentra en 6 miljoen bij de diensten. Dat is niet niks. Maar volgens het bestuur is het nodig om de HU financieel gezond te houden.
Minder geld voor langstudeerders
Het cvb wil instituten minder geld geven voor studenten die langer studeren dan de nominale duur. Waar bij de oude regeling nog 67 procent van de bekostiging werd toegekend als een student één jaar vertraging had, zakt dat bedrag nu naar 50 procent als het aan het cvb ligt. Loopt een student twee jaar achter op schema? Dan ontvangt het instituut voortaan nog maar 35 procent (was 50 procent) van het oorspronkelijke bedrag.
Financieel directeur Derk Haaksma legde de reden uit tijdens de overlegvergadering tussen het cvb en de HSR op 18 juni. ‘Hiermee wordt een mogelijke prikkel om langstudeerders binnen een instituut te houden eruit gehaald.’
Cvb-lid Gerard van Assem vulde aan: ‘We vinden het belangrijk dat studenten zich breed ontwikkelen. Niet alleen door studiepunten, maar ook als mensen. Maar we willen ook terug naar de basis. Als er voor een studie vier jaar staat, is het niet verkeerd als ze het ook in vier jaar doen. Nu heb je studenten die soms wel zeven jaar over hun studie doen, daarop willen we beter sturen.’
Deze regel geldt ook voor masters en associate degrees. Het Instituut Archimedes wordt uitgezonderd, vanwege de maatschappelijke rol van de lerarenopleidingen en omdat het instituut veel kleine opleidingen heeft.
Ook wordt de student-docentratio aangepast, wat in de praktijk betekent: meer studenten per docent gemiddeld. Die was 23,65 en loopt op in 2027 en 2028 naar 24 en 24,07.
Kenniscentra: losse potjes verdwijnen
In de wereld van onderzoek wil het cvb het ook anders gaan doen. Promotie- en postdocvouchers worden niet langer apart bekostigd, maar opgenomen in de algemene lumpsum voor onderzoek. Ook de ‘Schaalsprongmiddelen’ (tijdelijk extra geld voor onderzoek) worden hierin ondergebracht.
Een ander voorstel van het cvb: als er extern geld binnenkomt voor een project, moet de personele inzet binnen de muren van de HU worden gezocht.
Diensten
Voor de HU-diensten staat er een stevige bezuiniging op het programma: hun totale budget wordt met 6 miljoen euro verlaagd. Via een nieuwe berekening wil het cvb beter op de kosten letten.
In de afgelopen jaren is er namelijk binnen de diensten een duidelijke verschuiving zichtbaar tussen personele en materiële kosten (denk aan ict). Om te zorgen dat stijgende materiële uitgaven niet buiten beeld blijven bij het toewijzen van budgetten, wordt het huidige normeringsmodel aangepast.
HUGS levert in
De centrale pot (bedoeld voor onderdelen buiten instituten, diensten en kenniscentra) moet ook krimpen. Twee miljoen euro minder, met name ten koste van HUGS. Waar dat programma dit schooljaar nog vier miljoen ontving, is dat in 2028 teruggebracht naar 2,5 miljoen.
HUGS, dat staat voor gemeenschapsvorming binnen de HU, herbergt initiatieven als Podium, WerkenbijjeStudie en Diversiteit & Inclusie. In de HSR werd gevraagd wat de bezuiniging betekent voor het streven naar studentsucces, een belangrijk toverwoord aan de HU dat staat voor een student klaarstomen als professional én diens bredere rol in de samenleving.
Van Assem reageerde: ‘Studentsucces gaat niet alleen over hoeveel geld er naar HUGS gaat. Het is een breed gebied. Het gaat over roosters, canvaspagina’s, aandacht voor de student, hun naam kennen. Dat is onze inzet.’
Tegelijkertijd plaatst hij vraagtekens bij de opbrengst van HUGS. ‘We doen het zes jaar en de NSE stijgt niet. Ook zien we in de evaluatie dat veel geld naar coördinatie gaat.’
TLN moet het ook anders doen
Nog een concrete maatregel: het Teaching and Learning Network (TLN) moet voortaan draaien op uitsluitend HU-medewerkers. Extern mag er voor TLN niet meer worden ingekocht. Het TLN verzorgt trainingen voor docenten, leidt op voor verplichte certificaten en geeft advies.
Ook wordt de financiering voor TLN vanaf 2027 gehalveerd en komt het geld uit een andere pot, namelijk de centrale professionaliseringsmiddelen.
Waarom bezuinigen?
Waarom moet de HU eigenlijk zo fors snijden? Er zijn drie oorzaken. Ten eerste: de landelijke bezuiniging van 100 miljoen euro op het hbo. Voor de HU betekent dat 7,5 miljoen minder euro’s.
Ten tweede: er zijn in 2025 minder studenten gestart dan verwacht. Omdat studenten meerdere jaren blijven, drukt dat door in de meerjarige begroting. De HU verwacht dat de dalende studenten aantallen doorzetten tot ten minste 2030. Kostenpost: zes miljoen euro.
En ten derde: de HU wil zich beter wapenen tegen de grillen van de economie. Het cvb wil de baten en lasten in evenwicht houden zonder rekening meer hoeven houden aan rentestanden. Dat betekent 5,5 miljoen euro aan bezuinigingen.
HSR praat en stemt in juli
Voordat de plannen definitief zijn, moet de Hogeschoolraad ermee instemmen. Op 9 en 16 juli gaat de raad in debat met het college van bestuur. De stemming volgt naar verwachting direct na afloop van de vergadering op 16 juli. Belangstelling om mee te kijken? De vergaderingen zijn openbaar. De exacte tijden verschijnen op de SharePoint-pagina van de HSR.
