Geert van Rooijen is docent Nederlands aan Hogeschool Utrecht.
Ik hou van plottwists. Het kan een heel sterk middel zijn in fictie om de lezer of kijker te verrassen, na te laten denken over wat hij of zij gemist heeft in het verhaal waardoor het verhaal ineens een onverwachte wending krijgt. Afgelopen zomer stokte mijn lezen letterlijk bij de plottwist in het boek De overlevenden van Alex Schulman. Ik dacht een aardig gevoel ontwikkeld te hebben voor de onverwachte wending, maar deze kwam onverwacht zonder ongeloofwaardig te worden.
Toen ik de discussie over de verplichte leeslijst op school volgde, hoopte ik ook op een plottwist. Maar het bekende riedeltje kwam aan bod: NOS liet de populaire booktokker Noah de Campos Neto aan het woord over het feit dat ‘de’ verplichte leeslijst demotiverend werkt. En op Radio 2 mocht schrijver Kluun zijn gram halen hierover: ‘We jagen hiermee jongeren het boek uit’.
Laat ik een voorzetje geven voor een plottwist: de verplichte leeslijst bestaat niet! Tenminste niet in de vorm waar het in de discussie vaak over gaat: dat leerlingen in het voortgezet onderwijs gedwongen zouden worden uit een zeer beperkte, vaak verouderde lijst hun boekenlijst samen te stellen. Dit leidt dan automatisch tot een aversie tegen lezen. Heel recent onderzoek wijst uit dat leerlingen een behoorlijke keuzevrijheid hebben en vaak zelfs de populaire Young Adult mogen lezen voor school.
Zit je broertje of zusje, zoon of dochter op een school waar deze verplichte keuzelijst wel nog zou bestaan? Spoor ze aan met hun docent in discussie te gaan. Want er zijn mogelijkheden genoeg om vrijheid te nemen in je boekkeuze binnen de beperkingen die in de wet staan.
De eisen: havo acht literaire werken, oorspronkelijk Nederlandstalig en vwo twaalf, waarvan drie van voor 1880. Naast deze beperkingen is de invulling aan docent en leerling. De plottwist zou dan natuurlijk worden dat de media ineens gaan inzien dat de leeslijst een mogelijkheid is om al het goede dat lezen kan brengen te stimuleren.
