Twee jaar studeren, geen tentamens en dan – huppakee – een diploma op hbo-niveau. De Ad-opleidingen aan de HU zijn populair en breiden uit. Moeten we vrezen voor het bestaan van de vierjarige bachelors?
Ruim 900 studenten volgen een Ad-opleiding aan de HU in Amersfoort. 55 procent meer dan anderhalf jaar geleden. Ook de aanmeldcijfers voor komend studiejaar zijn nu al 46 procent hoger dan vorig jaar. En dat terwijl de landelijk groei slechts 1,3 procent is. Mark Tammer is instituutsdirecteur van de Associate degrees. ‘Landelijk is de zeer snelle groei nu afgevlakt en er lijkt meer balans te ontstaan tussen vraag en aanbod. De grote aanbieders van Ad-opleidingen trokken eerder studenten uit het hele land en nu zien we meer regionale varianten ontstaan.’ Hogeschool Rotterdam biedt er ongeveer vijftien programma’s aan en Avans twaalf. De HU maakt zijn opmars, met dertien Ad’s waarvan er elf in de laatste drie jaar zijn ontwikkeld. In september starten de drie nieuwste.
‘De keuze is reuze’
Online Contentcreator, E-commerce en Sociaal Financiële Dienstverlening zijn de nieuwste Ad-opleidingen die de HU vanaf komend collegejaar aanbiedt. De keus voor die richtingen wordt niet lichtvaardig gemaakt, zegt Tammer. ‘We hebben intensief contact met regionale mbo-aanbieders, onze eigen bacheloropleidingen, andere hogescholen in Nederland en vooral instellingen en ondernemingen rond Utrecht en Amersfoort.’
De Ad’s worden ook met veel inbreng van het werkveld ontwikkeld. Voor de Ad Online Contentcreator hebben onder andere Amersfoort City Marketing en BNN VARA input geleverd op het beroepsprofiel en het curriculum. Ook houden wij contact met zulke partijen als opdrachtgever voor projecten.’
Voordat het zover is, zijn er meerdere hordes genomen. Van een onderzoek naar de doelmatigheid van de nieuwe opleiding, tot een toetsing van de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs.
Ook het aantal varianten van de tweejarige hbo-opleiding in Amersfoort neemt toe. Steeds meer Ad’s zijn ook deeltijd te volgen, zeven inmiddels. Vanaf volgend jaar zal februari-instroom ook mogelijk zijn bij een aantal programma’s. ‘Dit biedt mogelijkheden tot versnellen, temporiseren of instromen na een gestopte studie.’ Tammer benadrukt: ‘Het uitgangspunt is de juiste student op de juiste plek.’
Op de HU zijn instituten ingedeeld per richting, zoals ICT en PABO (Theo Thijssen). De Associate degrees zijn echter een instituut op zichzelf. Hierdoor kunnen programma’s met een gelijke onderwijsvisie werken. ‘Tussen de opleidingen Digitale Techniek en Media, Online Contentcreator en Eventmanager kunnen samenwerkingen gaan ontstaan: Studenten hebben onlangs een talkshow gestreamd met NEP Media Solutions en Techadoptie.’
Aantrekkelijk?
Een Ad-opleiding duurt twee jaar en bestaat voor ongeveer de helft uit praktijkonderwijs. Studenten krijgen geen theorietoetsen maar moeten ‘beroepsproducten’ inleveren. Want, zo is het idee: hoe vaak moet je in je werkzame leven een tentamen maken? Na twee jaar kunnen ze dus reageren op vacatures met hbo-niveau als vereiste.
Geen bestuursjaar of reisjes
Waarom zou je als student géén Ad-opleiding kiezen? Tammer: ‘Wat heel belangrijk is om te onderkennen, is dat het echt een ander soort opleiding is, met veel praktijk en contacttijd. Het moet bij je passen. Als je opziet tegen de studieduur, het niveau, de overgang van mbo naar hbo, dan is een Ad wellicht de oplossing. Of als je snel wil om- of bijscholen.
Maar de Ad geeft minder gelegenheid om een bestuursjaar te doen, een minor te volgen, of in het buitenland te studeren. Ook zijn de Ad-opleidingen vaak meer specifiek dan bachelors: de bachelor ICT is breder en geeft na het afstuderen meer mogelijkheden. De Ad Software Developerleidt op tot een zeer specifiek beroep binnen de sector.
Ook studeer je af op NLQF niveau 5, wat een niveau lager is dan de Bachelor (6) en een niveau boven mbo4. Het is een goede tussenstap tussen een mbo-opleiding en een bachelor. Want in de praktijk blijkt die overstap soms lastig.
Of je minder verdient dan een hbo’er met bachelorniveau is de vraag en zal per richting verschillen. Niveau 5 vindt steeds meer zijn weg in cao’s en functiegebouwen. Veel functies vragen echter mbo óf hbo-niveau. In dat geval is een Ad dus voldoende.’
Weglopend volk?
Havisten die geen bachelors meer volgen maar genoegen nemen met een Ad-opleiding. kan dat voor problemen gaan zorgen? Tammer denkt van niet. ‘Op dit moment komt de helft van onze studenten van de havo, maar we verwachten dat dit in de toekomst meer mensen zullen zijn die zich willen laten bijscholen. En afgestudeerde mbo’ers.’
We moeten onze mbo’ers koesteren, hoor je tegenwoordig vaak. ‘Mbo’ers zijn van het grootste belang voor heel Nederland’, zei Máxima in september 2021. De HU Amersfoort verhuurt een deel van het gebouw aan MBO Amersfoort. Volgens Tammer bevordert dit de mogelijkheid om opleidingen op elkaar aan te laten sluiten.
Een Ad moedigt mbo’ers aan om door te studeren, omdat het de stap daartoe kleiner maakt volgens Tammer. Maar is dat wel gewenst? Een nieuwe doelgroep aansporen om door te studeren die anders niet was gaan doorstuderen? Een mbo-diploma is toch ook waardevol? Tammer heeft geen bezwaren. ‘We letten er bij het creëren van onze opleidingen op dat we in een maatschappelijke behoefte voorzien, daar zit de essentie. Bovendien: je studeert af op een ander niveau, dat moet bij je passen. Uiteindelijk is het ook een niveau lager dan een bachelor, niet iedereen wil dat.’
All about balance
Er zal uiteindelijk een balans worden bereikt, daar is Tammer zeker van. Tot die tijd blijven de Ad’s doorgroeien en zullen hij en zijn team waken voor een goede balans tussen aantallen en capaciteit. Mochten de vooraanmeldingen van komend studiejaar toch de spuigaten uitlopen, is Tammer bereid even te dimmen: ‘We hebben geen numerus fixus, maar we kunnen altijd de promotie verminderen en tijdig opschalen.’
