Met haar afstudeerroute voor ouderejaars studenten overtrad de opleiding media en entertainment management (MEM) van de Hogeschool Inholland willens en wetens allerlei regels. Maar voor regelrechte fraude of diplomatrucs zijn geen bewijzen gevonden.
Dat rapporteert de commissie onder leiding van oud-burgemeester Gerd Leers, die op verzoek van Inholland onderzocht wat er klopte van berichten dat trage en daarmee dure studenten van de Haarlemse MEM-opleiding aan een diploma werden geholpen.
‘Onregelmatigheden’ waren er volgens Leers en de zijnen wel degelijk. Het alternatieve afstudeertraject voor vijfde-, zesde- en zevendejaars, dat met goedkeuring van de directie, maar zonder medeweten van de (deel)examencommissie van MEM zou zijn ingesteld, was op een aantal punten in strijd met de onderwijs- en examenregeling. Zo hoefden afstudeerverslagen en scripties niet te worden voorgelegd aan de afstudeercommissie van MEM en ook niet mondeling te worden gepresenteerd aan drie beoordelaars. Onduidelijk was welke studenten toegang hadden tot het traject, laat staan dat dit algemeen bekend werd gemaakt. Dat leidde tot een sfeer van geheimzinnigheid.
De vraag of het goedgekeurde afstudeerwerk voldoende niveau had, beantwoordt de commissie niet. Ze acht zich daartoe niet deskundig en laat dit onderzoek over aan accreditatieorganisatie NVAO. Wel stelt ze dat de opleiding de schijn tegen heeft, omdat het afstudeerniveau binnen het afstudeertraject niet goed gegarandeerd was. ‘Het management van MEM stond een sfeer van laissez faire, laissez aller toe’, waarbinnen de afstudeerbegeleiders van de trage studenten te veel hun eigen gang konden gaan, zonder rekenschap af te leggen.
De commissie heeft geen aanwijzingen dat de docenten die het afstudeertraject uitvoerden onder druk zijn gezet of dat ze uit persoonlijk financieel gewin hebben gehandeld. Ook de diplomabonus die de hogeschool per afgestudeerde ontvangt, zou geen invloed hebben gehad. Die gaat bij Inholland maar voor een ‘verwaarloosbaar’ klein deel naar de opleidingen zelf en speelde geen rol bij het opzetten van de alternatieve route.
De commissie heeft evenmin bewijzen dat er sprake was van diplomatrucs of fraude. Wel is er bij MEM een ‘fraudegevoelige situatie’ gecreëerd, waarin het kon voorkomen dat examinatoren cijferbriefjes ondertekenden voor andere examinatoren, soms zelfs gedateerd na de diploma-uitreiking aan de betreffende student.
Donderdag nam collegevoorzitter Geert Dales van Inholland het onderzoeksrapport met gemengde gevoelens in ontvangst. Hij was opgelucht dat de commissie geen fraude heeft geconstateerd en zei het rapport in dat opzicht als ‘vrijspraak’ te beschouwen. Hij onderschreef alle conclusies en aanbevelingen en heeft accreditatieorganisatie NVAO inmiddels verzocht niet alleen het afstudeerwerk van de ‘langstudeerders’ te controleren, maar de hele opleiding MEM vervroegd te herkeuren. Het lijkt hem geen goed idee en juridisch niet haalbaar om de circa honderd afgestudeerden hun diploma af te pakken als hun afstudeerwerk achteraf onder de maat blijkt.
Dales erkende op de persconferentie dat het wellicht onverstandig was dat Inholland twee maal besloot om MEM zo groot te laten groeien. In 2004 van 378 naar 798 eerstejaars en in 2009 zelfs van 907 naar 1677. De studentenstop is inmiddels hersteld, maar een oplossing voor de door de commissie-Veerman zo verfoeide verdunning van het onderwijs is dat volgens Dales niet. ‘Want als de ene hogeschool, zegt: zet het hek dicht bij tweehonderd en de ander zegt, laat maar komen…’ Mogelijk geeft het rapport Leers aanleiding tot betere afspraken tussen hogescholen.
Bovenal hoopt hij dat de inmiddels verlaagde diplomabonus voor hogescholen en universiteiten volledig uit de bekostiging verdwijnt. Want opleidingen merken volgens hem niets van die bonus, terwijl aan ‘de man in de straat’ niet valt uit te leggen dat er geen perverse prikkel van uitgaat. Om het aandeel trage studenten te verkleinen zou het goed zijn als hogescholen en universiteiten hen ook in een later stadium mogen wegsturen.
