In mijn kindertijd waren er op tv enkele mensen in wie ik mezelf herkende en bij wie ik soms tranen van trots kreeg. Het voelde als een soort zonlicht van binnenuit. Ik voelde dit niet alleen als iemand op me leek, maar ook als mensen herkenbaar waren of leken op mensen uit mijn omgeving.
Maryam Hassouni was één van de eerste die me dit gevoel gaf. De televisieserie Dunya en Desie deed me als jong meisje denken aan mezelf en aan mijn childhood bff. Zij was Nederlands, ik was Marokkaans. Onze situatie was veel kinderlijker en we hadden een volkomen andere leefsituatie dan in de serie. Maar ik kon me stuk lachen om de Marokkaanse grapjes en bepaalde trekjes van de acteurs. Uren kon ik dagdromen over soortgelijke situaties die we zouden gaan beleven, zoals in die serie.
Een ander moment waarop ik dit ‘innerlijke zonlicht’ voelde, was toen ik op mijn tiende, als trouwe kijker van het Jeugdjournaal, Siham Raijoul zag verschijnen. Ik had geen krullen, was niet lang en was jong. Maar dat ze Marokkaans was, was voor mij genoeg. Ik wist dat dit iemand was die mijn taal en cultuur deelde en dat zij nu het Jeugdjournaal presenteerde. Ik kon op dat moment wel exploderen van blijdschap en trots.
Deze twee vormen van representatie zijn me enorm bijgebleven. Ze hebben zoveel met mij gedaan, dat ik nu ik ouder ben mij zo bewust ben van hoe belangrijk deze representatie is. En dan word ík nog best vaak gerepresenteerd.
Deze bewustwording werd nogmaals aangewakkerd toen ik in september, jaren na de momenten van blijdschap en trots, de promotievideo van Omroep ZWART zag. Ik herleefde het eerdergenoemde gevoel volop. En dit keer niet alleen voor mijzelf, maar voor ieder persoon die te weinig representatie van zichzelf of zijn/haar/diens identiteit op tv ziet.
Ik voelde mij op jonge leeftijd als petite, Marokkaans-Nederlands meisje met donker stijlhaar al overweldigd. Kun je nagaan hoe dat is voor jongens en meisjes met kroeshaar, vrouwen met hoofddoek, verschillende genderidentiteiten en seksuele geaardheden, mensen met huidaandoeningen etcetera.
Dagelijks worden mensen met een beperking simpelweg niet getoond op tv. Vele lagen uit de samenleving verschijnen alleen als het past in een bepaald stereotype. Er is een duidelijk patroon te zien in hoe colorism bepaalt welke Nederlanders rollen vervullen als presentator.
Omroep ZWART belooft hierin verandering te brengen en een overkoepelende omroep te zijn om al deze vage vormen van representatie te dekken. Helaas reageerde niet iedereen met zoveel blijdschap op het concept. Aan alle kanten haalde men hard uit naar de omroep. Men uitte kritiek op de eerdere uitlatingen van medeoprichter Akwasi en vond de naam ‘negatief’ en ‘polariserend.’ Terwijl in de video duidelijk wordt dat het gaat om verbinding en een vermenging van alle kleuren om zwart te krijgen.
Ik ben lid geworden van Omroep ZWART. Voor mijn zusjes, nichtjes, neefjes en op een dag voor mijn eigen kinderen. Voor iedereen die dat gevoel van blijdschap en trots nooit heeft ervaren, omdat de representatie er niet was/is. Zodat de volgende generatie dat ‘innerlijke zonlicht’ niet hóéft te voelen. Omdat iemand die op hen lijkt op de televisie vanzelfsprekend zal zijn.
Ook interessant: Video: voelen studenten zich slechter door de coronacrisis?
