Een bestuursjaar is hard werken, vergaderen in de avonduurtjes en een beurs waar je niet van kunt leven. Maar is het de moeite waard? Drie studenten blikken terug.
Uit onderzoek van twee UU-studenten blijkt dat twee op de drie studentbestuurders zich (bijna altijd) mentaal uitgeput voelen. Deze bevindingen zijn gebaseerd op enquêtes ingevuld door 33 studentbestuurders. Hoe was het voor Quincey, Sytze en Eva?
‘Als bestuurslid wil je er graag voor je leden zijn en wil je zoveel mogelijk oppakken, dus de resultaten uit het onderzoek vind ik niet gek’, zegt Quincey. Ze was vorig jaar voorzitter van de studentenvakbond VIDIUS. Ze besteedde ongeveer 38 tot 40 uur per week aan haar bestuurswerkzaamheden. ‘Als je niet ook aan jezelf denkt, kan je snel overwerkt raken.’
De oorzaken van stress
Studentbestuurders ervaren veel stress, door de grote hoeveelheid werk die ze op zich nemen en de relatief lage vergoeding die daartegenover staat, blijkt uit het onderzoek van de UU-studenten. Naast de bestuursbeurs moeten velen werken en lenen om rond te komen. Quincey: ‘Een bestuursbeurs van 425 euro per maand is niet genoeg om van te leven. Daarom werkte ik nog acht uur per week en leende ik veel bij DUO.’
Quincey vertelt dat zij en haar medebestuurders probeerden werk en privé goed te scheiden, om de druk en stress te verminderen. ‘Ook communiceerden we goed over vrij nemen en compenseren. Ik had best veel afspraken die ook in de avond doorliepen. We bepaalden welke taken prioriteit hadden en welke niet.’
Naast de bestuursbeurs van de HU moest Quincey ook werken en lenen om rond te komen. Ze werkte acht uur per week als vicevoorzitter van de medezeggenschapsraad en zat in de begeleidingscommissie van de HU. Soms nam ze flexibele baantjes aan via YoungOnes of Temper. ‘Maar VIDIUS nam verreweg de meeste tijd in beslag. Ik probeerde er zo min mogelijk naast te doen.’
Ondanks de financiële zorgen, vond ze haar werk bij VIDIUS waardevol en leerzaam. ‘Wat ik er leerde neem ik mee in de rest van mijn verdere loopbaan.’ Ze benadrukt het belang van praten met mensen in je omgeving om stress te verminderen. ‘Praat met oud-bestuursleden die weten hoe het is om een bestuursjaar te doen, maar ook met vrienden en ouders.’
Handige skills
Ook Sytze (22) waagde zich aan een bestuursjaar. Hij was praeses van de studentenvereniging B.I.T.O.N. en denkt dat je veel in je mars moet hebben om dat te kunnen zijn: ‘Het is vooral belangrijk dat je motivatie en doorzettingsvermogen hebt. Zo’n jaar kan zwaar wegen. Het is belangrijk om aan te voelen waar je energieniveau ligt. Je kunt niet alles perfect doen. Het is ook een manier om een burn-out op te lopen, als je je grenzen niet aangeeft.’
Maar ook hij vindt het de moeite waard. ‘Het levert enorm veel op. Het was een van de leukste jaren van mijn studententijd waarbij ik me volledig onderdompelde in de vereniging. Naast gezelligheid is het ook waardevol voor het opdoen van ervaring en kennis.’ Wat je leert? ‘Samenwerken, discipline, en afhankelijk van de functie kun je ook leren boekhouden of lobbyen. Als praeses had ik veel contact met externe partijen zoals de gemeente, hogeschool, universiteit en media.’
Naast zijn bestuurswerk lag zijn opleiding even stil. ‘Ik had een tussenjaar genomen. Ik vind het te intensief om naast een bestuursfunctie te studeren. Het kan wel, maar het wordt afgeraden, omdat het prestaties in zowel je studie als bestuurswerk negatief kan beïnvloeden.’ Dit gebeurde bij een bestuurslid van afgelopen jaar. Sytze: ‘Hij was ook bezig met zijn scriptie, waardoor er wel wat steken zijn laten vallen. Dat is niet handig.’
Werkdruk
‘We waren zes tot zeven dagen per week op kantoor, dus dat is fulltime’, vertelt Sytze. ‘Zondag was onze vrije dag, die was heilig. Eens in de twee weken hadden we een extra vrije dag.’ 60 uur per week op kantoor zijn is voor bestuursleden niet ongewoon, vooral tijdens drukke perioden. ‘Tijdens de UIT-week begonnen we om 9 uur op het terrein en gingen we pas om 11 uur ’s avonds weg.’
Voor de vele uren die ze maakten kregen ze een magere compensatie. Sytze: ‘We kregen een bestuursbeurs, maar die was niet eens genoeg om de huur van mijn kamer van te betalen. Ernaast werken is ook niet realistisch, dus leende ik maximaal bij DUO.’
Dat uit het onderzoek blijkt dat twee op de drie studenten die een bestuursjaar doen mentaal uitgeput zijn, is voor hem herkenbaar. ‘Het wisselt per bestuursjaar, maar we waren zes dagen per week aan het werk met genoeg te doen. Je staat altijd aan’. Zelf kon Sytze zijn werk als hij thuis was loslaten. ‘Maar ik weet dat veel bestuurders dat niet kunnen: belasting aangeven, roosters maken, er is altijd nog iets dat gedaan moet worden.’
Waar hij zelf de uitputting nabij was? ‘In de drukte richting het zomerreces. We moesten dan nog een vergadering voorbereiden en van alles afronden. Dan dacht ik: jongens, het is juni, de zon schijnt. M’n energie en motivatie raken op.’ Sytze zette op dat soort momenten door. ‘Dat is mooi, maar ik moet ook oppassen dat het niet te veel wordt.’ Omdat hij de praeses is, is hij de eindverantwoordelijke, wat de drukt verhoogt. ‘Maar iedereen heeft zijn eigen taken. We deden het met z’n allen.’
Langstudeerboete
De plannen voor een langstudeerboete kwamen pas nadat Sytze begon met zijn bestuursjaar. ‘Het was toen nog geen realiteit, maar het zou me wel aan het twijfelen hebben gebracht. 3000 euro is niet niks. Toch denk ik dat ik was doorgegaan, want dit jaar is mega waardevol.’ Die boete had hij dan later gecompenseerd met een goedbetaalde baan. ‘Ik denk dat ik door de ervaringen die ik opdeed in dit bestuursjaar een baan kan vinden waarmee ik dat recht zou kunnen trekken.’
Sytze adviseert anderen op hun eigen grenzen te letten tijdens een bestuursjaar. ‘Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is soms dingen los te laten. Om naar huis te gaan en te denken: wat er nu gebeurt op de vereniging is niet mijn probleem. Perfectionisme kan de sfeer voor jezelf verpesten. Probeer lief voor jezelf te zijn en begrijp dat niet alles perfect kan gaan.’
ADHD
Eva (21) koos voor een bestuursjaar bij Ingenium Cabo Bianci (ICB), de instituutsvereniging van Design & Engineering. Ze was daar in het studiejaar 2022/23 vicevoorzitter. ‘Je moet stevig in je schoenen staan en tegen kritiek kunnen’, zegt ze. ‘Iedereen heeft een mening over wat je doet.’ Ze had nog nooit bij een studievereniging gezeten en moest er nu één besturen. Eva: ‘Ik zou het zo nog een keer doen. Mijn bestuur is nu mijn nieuwe vriendengroep. Dat is heel leuk.’
Maar ook stressvol. ‘Ik beloofde vaak dingen die ik niet afkreeg.’ Eva’s takenpakket was gevarieerd. ‘Ik hield contact met Het Proeflokaal, met de drukker, beheerde de merchandise en de website en deed allerlei losse dingen.’ Dat ze moeite had om alles bij te houden bleek niet alleen door de hoge werkdruk te komen, maar ook door ADHD, wat pas na haar bestuursjaar werd ontdekt. ‘Ik had tijdens dat jaar gesprekken met mijn bestuursgenoten over dat ik niet functioneerde’, vertelt ze. ‘Toen wist ik nog niet dat dat kwam door de ADHD en gaf mezelf de schuld. Dat had een negatieve invloed op mijn mentale gezondheid.’
Het eerste halfjaar viel haar zwaar. ‘We hadden veel contitutieborrels: dat zijn borrels ter ere van het nieuwe bestuur, waarop allerlei besturen bijeenkomen om hen te feliciteren en succes te wensen. Dat ging gepaard met keihard zuipen. We hadden er twee of drie per week, waardoor er bijna geen vrije avond overbleef. Die dag erna had ik weer school en bestuurstaken. Dat was heftig en mentaal uitputtend.’
Besturen, studeren, werken
Een bestuursjaar, studeren en werken tegelijkertijd. Veel zou je zeggen, maar toch deed Eva het. ‘Het was zwaar en achteraf gezien had ik liever een halfjaar studievertraging gehad. Aan de andere kant ben ik nu wel afgestudeerd.’ Waarom ze niet even de studie on hold gezet heeft? ‘Ik heb veel gepraat met bestuursleden die het ook combineerden. Dat hielp me erdoorheen te komen.’
‘Twee keer 75 euro’, is het antwoord op de vraag hoeveel bestuursbeurs ze kreeg. ‘Dat is heel weinig in vergelijking met andere verenigingen.’ Aan het begin van het bestuursjaar kreeg Eva te horen er één dag in de week mee bezig te zijn, maar in werkelijkheid waren dat er drie. Voor Eva zelfs meer. ‘Door mijn ADHD ben ik er zelf elke dag mee bezig geweest’, vertelt ze. Om niet van water en brood te hoeven leven had ze ook nog een bijbaan. ‘Dat was goedbetaald en op een kantoor, dus daar heb ik tussendoor veel kunnen doen voor het bestuur.’
Het jaar dat Eva in het bestuur zat was een lustrumjaar, wat inhield dat er nog meer activiteiten geregeld moesten worden dan normaal. ‘Soms was het niet te doen met school ernaast. Ik heb weleens heel hard moeten huilen, omdat het zo veel was. Door de doordeweekse borrels had ik in het weekend geen behoefte aan alcohol en was ik moe. Daardoor bracht ik minder tijd door met vriendinnen van thuis.’ Toch waren de offers die ze heeft moeten doen het waard. ‘Ik heb nieuwe vrienden gemaakt en veel georganiseerd. Ik zou het zo opnieuw doen.’
