Behoefte aan inspiratie? Marca Wolfensberger, lector Excellentie in het Hoger Onderwijs en Samenleving, geeft dinsdag 22 april tijdens de HU Sterrenweek een inspiratiecollege. De Sterrenweek is bedoeld om studenten en medewerkers kennis te laten maken met honoursactiviteiten en excelleren aan de hogeschool.
Waarover gaat het college aanstaande dinsdag?
‘Ik ga het vooral hebben over de interactie tussen de docent en de student. Over de vraag hoe docenten de studenten kunnen laten excelleren. Het antwoord is: geïnteresseerd zijn, contact maken, willen weten wie de ander is. En jezelf geven. Als jij mij kent dan neem je mijn adviezen serieuzer dan wanneer ik voor de klas sta en mijn lesje afdraai.’
Honoursprogramma’s nemen sinds een jaar of tien een grote vlucht bij universiteiten en hogescholen. Is het een hype of serieus te nemen ontwikkeling?
‘Dat laatste. In het hoger onderwijs is een stille revolutie aan de gang. Het idee dat iedereen hetzelfde onderwijs moet krijgen, dat het een eenheidsworst moet zijn, is aan het veranderen. Mensen mogen verschillend zijn en dus ook uitblinken. Voorheen werd het aan de individuen overgelaten wat ze van de studie gingen maken. Maar met de honourstrajecten nemen de instellingen zelf de verantwoordelijkheid hiervoor. Dat is een grote cultuurverandering.’
Zijn er verschillen tussen enerzijds hogescholen en anderzijds universiteiten?
‘Veel honoursprogramma’s bij hogescholen en universiteiten lijken op elkaar. Maar omdat de trajecten bij universiteiten langer draaien, worden zij al meer gezien als een onderdeel van de instelling. Het wordt steeds gewoner gevonden dat er aandacht is voor excelleren. Bij de hogescholen moeten hier nog slagen gemaakt worden.’
Zijn er bij hogescholen onderlinge verschillen?
‘Ja. Bij de Hanzehogeschool zijn honoursprogramma’s een langdurig traject. Willen studenten als honoursstudent afstuderen dan moeten ze bij allerlei verschillende competenties aantonen dat ze excellent presteren. Bij de Hogeschool Utrecht is het mogelijk om op deelgebieden een honoursster te krijgen.’
De HU wil dat in 2020 tien procent van de studenten een honourstraject heeft gevolgd. Is dat haalbaar?
‘Ik denk dat zonder enige twijfel tien procent van de studentenpopulatie meer wil en meer kan dan het reguliere onderwijs. Maar hogescholen moeten oppassen wat ze meetellen bij excellentie. Twee studies tegelijkertijd volgen en cum laude afstuderen heeft naar mijn idee niets met honours te maken. Want het gaat hier om regulier onderwijs. Cruciaal is dat de instelling programma’s aanbiedt die anders zijn dan het gewone onderwijs.’
Is het een goede zaak dat het aantal honoursstudenten onderdeel vormt van de prestatieafspraken met de minister?
‘Vanwege de werkdruk en beperkte budgetten bestaat de neiging om te denken: die getalenteerde en gemotiveerde studenten komen er toch wel, dus we hoeven niets voor ze te doen. Terwijl ik denk dat de instellingen de verplichting hebben om ervoor te zorgen dat ook die studenten alles uit hun studie kunnen halen. Dus ik vind het goed dat dit meegenomen wordt in de prestatieafspraken. Je kan het zien als een extra stok achter de deur.’
Hebben de honoursprogramma’s invloed op het reguliere onderwijs?
‘Zij vormen een afspiegeling van het reguliere onderwijs. Opleidingen die slecht onderwijs aanbieden zijn nauwelijks in staat om honoursactiviteiten op te zetten. Een goed honoursprogramma betekent dus dat er in de basis goed onderwijs wordt gegeven. Daarbij werkt honours als een soort laboratorium. Het is een prima manier om het onderwijs continu te vernieuwen.’
Marca Wolfensberger is lector Excellentie in het Hoger Onderwijs en Samenleving aan de Hanzehogeschool Groningen en coördinator van het honoursprogramma van de faculteit Geowetenschappen aan de Universiteit Utrecht.
Meer informatie over de Sterrenweek op www.sterrenweek.hu.nl (inloggen nodig) en de HUhonoursBlog.
