Minister Plasterk wil misbruik van de studiebeurs harder aanpakken. Controles worden verscherpt en frauderende studenten krijgen een boete. Dat laat het ministerie van OCW vandaag weten.
Studenten die bij hun ouders wonen, ontvangen maandelijks een basisbeurs van 93 euro, terwijl zelfstandig wonende studenten 260 euro krijgen. Vanwege dit verschil van 167 euro gaan sommige studenten sjoemelen: ze beweren op kamers te wonen, terwijl dat niet zo is. Onacceptabel, vindt minister Plasterk.
Huiscontroles en boetes moeten er een einde aan maken. Bovendien wil Plasterk de bewijslast omdraaien als studenten worden beschuldigd van fraude; zij zijn niet langer onschuldig tot het tegendeel bewezen is, maar moeten hun onschuld zelf kunnen aantonen, bijvoorbeeld met een huurcontract.
Om de pakkans te vergroten, gaat OCW ‘risicoprofielen’ ontwikkelen om fraudeurs op te sporen. Uit een pilot in Twente blijkt dat studenten sneller frauderen als hun ouders dicht bij hun hogeschool of universiteit wonen. Die studenten zullen in de toekomst vaker gecontroleerd worden.
De Informatie Beheer Groep heeft momenteel nauwelijks mogelijkheden om fraude tegen te gaan. Zij kan alleen ingrijpen als de student volgens de gemeentelijke basisadministratie nog bij zijn ouders staat ingeschreven. In het verleden bracht de beursverstrekker wel eens huisbezoeken om fraudeurs op te sporen, maar dat gebeurt niet meer; de IB-Groep heeft geen opsporingsbevoegdheid, zoals de sociale dienst.
Studenten lopen tot nog toe weinig risico. Als ze ten onrechte een basisbeurs voor uitwonenden hebben gekregen, wordt die met terugwerkende kracht omgezet in een beurs voor thuiswonenden. Ze moeten terugbetalen, maar krijgen er geen boete bovenop. Pas als het fraudebedrag boven de zesduizend euro uitstijgt, kan de IB-Groep aangifte doen. Dat is pas na drie jaar fraude het geval.
Maar de regels gaan veranderen. Ook ouders, tantes, ooms, vrienden en kennissen kunnen een boete krijgen, als ze willens en wetens meewerken aan de fraude. In de regels rond uitkeringen zijn dergelijke sancties al gebruikelijk.
Studenten zijn niet onverdeeld enthousiast over de plannen. ‘Het is goed dat misbruik wordt bestraft’, zegt voorzitter Henno Horsen van het Interstedelijk Studenten Overleg, ‘maar we hebben erg veel moeite met de omkering van de bewijslast: studenten moeten niet zomaar zonder bewijs in de beklaagdenbankjes belanden.’
