De coronacrisis heeft gevolgen voor de gezondheid van veel mensen, fysiek en mentaal. Eenzaamheid, angst en depressie komen veelvuldig voor bij verschillende bevolkingsgroepen. De mate waarin hangt mede samen met je arbeidssituatie, blijkt uit nationaal bevolkingsonderzoek. Ook opvallend: studenten hebben het zwaarder dan veel andere groepen.
Zoals in de grafiek hieronder te zien is, geldt voor studenten dat de kansen op angst- en depressiesymptomen (ADS) groter is geworden tussen maart 2019 en maart 2020. Ze zijn niet de enige voor wie dit geldt, bij werkzoekenden is de groei zelfs nog groter. Deze conclusie trokken dr. Peter van der Velden en zijn team. Hij is gezondheidspsycholoog en senior-onderzoeker, gespecialiseerd in stresstrauma bij CentERdata. In zijn researchpaper onderzoekt hij angst, depressie en het gebrek aan emotionele steun onder de Nederlandse bevolking voor en tijdens de COVID-19 pandemie.
Studente Julia Vogelenzang (23): ‘Ik heb altijd geworsteld met met depressie en mentale gezondheid. Voor corona was ik goed op weg, maar toen ik mijn baan kwijtraakte, moest verhuizen en zelf ziek werd viel ik meteen weer terug. Helaas kon ik niet gebruik maken van de dingen die mij hier vroeger doorheen hielpen. In deze crisis voel ik me pessimistischer en somberder dan voorheen.’
Van der Velden: ‘Voor studenten staat hun hele sociale leven op zijn kop. Alle gewoontes met betrekking op studie en interactie moesten anders: je moet je isoleren. En we weten van eenzaamheid dat het geen directe factor is voor depressieve gevoelens, maar op termijn wel.’
Een ander onderzoek waarmee Van der Velden bezig is, wijst erop dat eenzaamheidsgevoelens onder heel veel groepen aan het toenemen zijn.
Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau houdt zich met dit onderwerp bezig en kwam afgelopen juli met een rapport over de verwachte gevolgen van corona voor de psychische gezondheid. Het bureau denkt, op basis van eerdere crises en pandemieën, dat de huidige coronaproblematiek leidt tot een verslechtering van de psychische gezondheid van de bevolking. Er is echter nog geen wetenschappelijk verantwoord onderzoek om dit daadwerkelijk aan te tonen, maar dit wordt wel verwacht, kijkende naar eerdere soortgelijke crises.
Anoniem (20): ‘Ik ben aan het begin heel angstig geweest. Ik woon nog bij mijn ouders en was bang ze te besmetten. In juni ging ik naar een vriendin in Utrecht en het was echt absurd druk. Niemand hield afstand. Binnen twee uur ben ik weer naar huis gegaan omdat ik me zo slecht voelde. Het irriteerde me dat iedereen zo laks was en ik raakte hierdoor gestrest.’
Van der Velden is er desondanks van overtuigd dat studenten hun draai vinden. Het belangrijkste, volgens hem, is dat het onderwijs zoveel mogelijk open moet blijven. ‘Naar mijn ervaring is online educatie een zwak aftreksel van regulier onderwijs. Mbo’s, hogescholen en universiteiten moeten er alles aan doen om fysiek onderwijs te realiseren, aangezien we ons in een langdurige crisis bevinden.’
Isis (20): ‘Sinds de coronacrisis zit ik in een milde depressie. Ik moest veel eerder weg uit Ierland, waar ik een deel van mijn studie, manager/ondernemer in de horeca, aan het volgen was. De vervangende stage in Nederland was een grote grap. Ook kon ik moeilijk werk vinden, aangezien de horeca dicht was. Daar bovenop deden veel vrienden afstandelijk en wilden niet afspreken. Hierdoor voelde ik me onzeker en eenzaam.’
Van der Velden is normaal gesproken tegen advies waar mensen zogenaamd meteen iets mee zouden moeten kunnen. Hij vergelijkt het met roken: mensen weten dat het slecht voor ze is, maar doen het toch. Dan kun je het advies geven om er mee te stoppen, maar dat heeft weinig zin. Hij is erg blij dat de sportscholen (nog) open zijn. Dat vindt hij verstandig. Naast fysiek onderwijs is het volgens de hoogleraar ontzettend belangrijk om mensen fysiek te blijven zien (op anderhalve meter uiteraard).
‘Zoom is leuk, maar het vervangt niet de normale, non-verbale onderdelen die bij communicatie te pas komen. Ga wandelen, zie je vrienden! En het reguliere onderwijs moet weer (deels) worden opgestart.’
Heb jij last van ADS? De Rijksoverheid geeft enkele tips om (met milde varianten) om te gaan. Als je over iets wil praten, kan dat met verschillende hulplijnen. Verder is het belangrijk om gezond te leven door goed te slapen en bewegen, structuur aan te brengen in een dag, geen alcohol of drugs te gebruiken om met emoties om te gaan en is het goed om soms even wat minder naar berichtgeving van (sociale) media te luisteren. En als je denkt dat het echt niet goed met je gaat, kun je hulp zoeken van professionals.
Bron voor infographic: Research paper door Peter G. van der Velden, Carlo Continoc, Marcel Dasa, Peter van Loone, Mark W.G. Bosmans.
