Zullen de deeltijdopleidingen uit de as herrijzen als dertigplussers straks mogen lenen voor hun studie? De afgelopen jaren trokken de opleidingen alsmaar minder belangstelling.
De studiefinanciering is momenteel alleen bestemd voor jongeren onder de dertig, maar daar komt waarschijnlijk verandering in. Een meerderheid van de Tweede Kamer ziet wel iets in het D66-voorstel om ook dertigplussers te laten profiteren van het ‘studievoorschot’, als ze daar behoefte aan hebben.
'Dat gaat dan inderdaad om deeltijdopleidingen', bevestigt Kamerlid Paul van Meenen telefonisch. Voor deeltijdstudies kun je momenteel geen studiefinanciering aanvragen, maar dat zou wat hem betreft moeten veranderen. Hij ziet werkende dertigplussers niet zo snel een voltijdopleiding volgen.
Leven lang leren
Of ze straks nog een geschikte opleiding kunnen vinden is afwachten, want de politiek heeft de afgelopen jaren van alles in het werk gesteld om het deeltijdonderwijs de nek om te draaien. Zo is ‘leven lang leren’ veel duurder geworden sinds de overheid geen ‘tweede studies’ meer bekostigt. Wie al een bachelor- of masterdiploma behaald heeft, moet daar sinds enkele jaren het instellingscollegegeld betalen en dat is meestal duizenden euro’s duurder. Alleen ‘tweede studies’ in de zorg en het onderwijs zijn ervan uitgezonderd.
De hardste klap was echter de langstudeerboete die het vorige kabinet wilde invoeren. Wie meer dan een jaar uitliep in zijn studie moest drieduizend euro extra collegegeld betalen. Volgens die plannen moesten deeltijdstudenten net zo snel studeren als gewone studenten, anders zou er een goedkope sluiproute ontstaan.
Concurreren
De langstudeerboete ging niet door, maar liet wel zijn sporen na. De belangstelling voor deeltijdstudies nam steeds verder af. In enkele jaren tijd halveerde de instroom. De hogescholen trokken dit collegejaar nipt tienduizend nieuwe deeltijdstudenten en de universiteiten nog geen zevenhonderd, blijkt uit cijfers die deze week bekend werden.
Het is de politiek een doorn in het oog. Want alle partijen hebben de mond vol van innovatie, kenniseconomie en leven lang leren. Ze zouden het liefst zien dat iedereen zich continu bijschoolt om op het scherpst van de snede met de rest van de wereld te concurreren.
Onenigheid
Er werd een brede commissie opgetuigd om de problemen in kaart te brengen, met Alexander Rinnooy Kan aan het roer. De oud-SER-voorzitter moest alle zeilen bijzetten. Binnen de commissie ontstond onenigheid en de vertegenwoordiger van vakbond FNV trok zich terug.
Belangrijkste twistappel in de commissie was het experiment met tegoedbonnen in het hoger onderwijs. Daarmee kunnen deeltijdstudenten hun eigen vakken ‘inkopen’ – bij publieke onderwijsinstellingen maar ook bij private aanbieders als LOI en NCOI. In ruil voor de tegoedbonnen krijgen ze een half jaar onderwijs. Alleen wie nog geen hogeronderwijsdiploma op zak heeft, komt ervoor in aanmerking.
Lerarenopleidingen
Al scheelt het weinig, de publiek bekostigde deeltijdopleidingen zijn nog niet helemaal verdwenen. In het hbo kiezen de meeste deeltijders voor de lerarenopleidingen. Ze halen er bijvoorbeeld een eerstegraads bevoegdheid, waarmee ze in de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs kunnen lesgeven. Anderen scholen zich om voor het speciaal onderwijs. Maar ook economische en verpleegkundeopleidingen zijn nog redelijk populair.
Aan de universiteiten zijn enkele juridische deeltijdopleidingen overeind gebleven, naast opleidingen als accountancy en business. Maar studeren uit belangstelling, zonder loopbaanoverwegingen, is er nauwelijks meer bij. Verspreid over de universiteiten zijn er bijvoorbeeld maar 34 deeltijdstudenten in de wijsbegeerte.
