Ruim zestienhonderd docenten met een pabo-diploma geven les op het vmbo, ook al mogen ze dat eigenlijk niet. Staatssecretaris Dekker wil voor hen de regels aanpassen, maar lerarenopleidingen waarschuwen voor haastige spoed.
Vmbo-scholen staan te springen om docenten, terwijl veel afgestudeerden van de pabo geen werk kunnen vinden. Geen wonder dat ze elkaar weten te vinden: 2.200 pabo-afgestudeerden geven intussen les in het vmbo. Schoolbesturen zijn blij met hen.
Maar de regels knellen, want de overgrote meerderheid van deze pabo-onderwijzers is officieel niet bevoegd. Allerlei ideeën doen de ronde om daar iets aan te doen. Ze kunnen bijvoorbeeld een half jaartje bijscholing volgen of versneld een extra lerarenopleiding doen. Staatssecretaris Dekker van Onderwijs heeft er wel oren naar, maar lerarenopleidingen maken zich zorgen.
Verschil in diepgang
'Ik zie het probleem, maar dan wil ik wel een goede oplossing', zegt Dick de Wolff, directeur van de faculteit Educatie van de Hogeschool Utrecht en voorzitter van het adviescollege van de Vereniging Hogescholen. 'Dit klinkt als een logische stap. Schoolbesturen zijn blij met de pabo-afgestudeerden en dat snap ik wel: wat nu de laagste niveaus van het vmbo zijn, was vroeger de verlengde basisschoolperiode. Maar met een diploma van een tweedegraads lerarenopleiding mag je ook lesgeven op havo en vwo.'
Of dat nu zo’n goed idee is, betwijfelt De Wolff. 'Op de pabo worden in vier jaar tijd acht of negen schoolvakken behandeld, op de lerarenopleiding in dezelfde tijd maar één vak. Dan krijg je een verschil in diepgang. Waar komt het idee vandaan dat dit verschil met een half jaar scholing te compenseren is?'
Lichtvaardig
Het steekt hem dat de politiek er lichtvaardig over denkt. Hij maakt zich kwaad over de 'rare gedachten' en dubbele signalen van politici. 'Volgens een deel van de Tweede Kamer zijn docenten met een hbo-opleiding niet meer goed genoeg voor het vwo, daar zouden alleen universitair opgeleide docenten mogen lesgeven. Maar voor de lagere niveaus maakt het kennelijk niet zoveel uit wat je doet? Nogmaals, ik zie het probleem. Maar ik wil een goede oplossing.'
Ook Ron Bormans, bestuurder van de Vereniging Hogescholen en collegevoorzitter van de Hogeschool Rotterdam, waarschuwt voor 'gesleutel' aan de lerarenopleidingen. 'Ik vind dat we meer principieel moeten gaan nadenken over wat goed is voor de leerlingen op het vmbo. Misschien hebben we een aparte, nieuwe, opleiding nodig. Maar dan loop ik op de zaken vooruit.'
Tussen wal en schip
Eigenlijk vallen vmbo-leerlingen nu tussen wal en schip, vreest Bormans. 'Een deel van de leerlingen heeft echt goede vakkennis nodig, maar er zit ook een categorie die meer baat heeft bij wat pabo-afgestudeerden bieden. Het systeem is niet passend en dat los je niet op met een verkorte opleiding of een plusje op het pabo-diploma.'
Ook de VO-raad, de koepelorganisatie van het voortgezet onderwijs, vindt dat er iets moet veranderen. 'De oude structuur van onderwijsbevoegdheden voldoet niet meer', aldus een woordvoerder. Wat er dan precies moet veranderen, kan hij nog niet zeggen. 'Daar hebben we op dit moment nog geen uitgesproken mening over.'
Bijscholing
De pabo-afgestudeerden waar het om gaat, geven les aan kinderen op vmbo-niveau één en twee. Volgens de schoolbestuurders zijn de pedagogische en didactische kwaliteiten die juffen en meesters van de pabo hebben voor deze leerlingen belangrijker dan hun vakkennis van bijvoorbeeld Nederlands of wiskunde.
Op verzoek van D66 en de PvdA stuurde Dekker deze week een rapport van onderzoeksbureau ResearchNed naar de Tweede Kamer over de bijscholing van deze groep. Veel pabo-docenten beginnen aan een tweedegraads lerarenopleiding, maar lang niet allemaal. Studeren kost immers tijd en geld en docenten zijn bang dat ze met hun nieuwe bevoegdheid ineens alleen nog maar mogen lesgeven in één enkel vak. De pabo is juist lekker breed. Daar komt bij dat het vervelend is om een diploma te behalen voor werk dat ze al jaren doen, vaak tot volle tevredenheid van hun baas en collega’s.
Plan
Staatssecretaris Dekker bespreekt het rapport met scholen en lerarenopleidingen. Dit najaar gaat er een omvangrijk plan naar de Tweede Kamer dat onbevoegd lesgeven in het hele onderwijs moet tegengaan.
HOE WORD JE LERAAR?
– Lerarenopleiding basisonderwijs in het hbo (pabo). Duurt vier jaar in voltijd. Lesbevoegdheid voor alle klassen van de basisschool.
– Tweedegraads lerarenopleiding in het hbo. Duurt vier jaar in voltijd. Lesbevoegdheid voor vmbo, beroeps- en volwassenenonderwijs en onderbouw havo/vwo. Ook versneld te volgen met een bachelordiploma van een verwante hbo- of wo-opleiding.
– Eerstegraads lerarenopleiding. Bij de universiteit als eenjarige vervolgopleiding na een verwante masteropleiding. Of als tweejarige educatieve masteropleiding na de bachelor. Bij de hogeschool als driejarige deeltijdopleiding na een tweedegraads lerarenopleiding. Bevoegdheid voor alle klassen in voortgezet onderwijs, beroeps- en volwassenenonderwijs.
– Educatieve minor. Duurt half jaar in voltijd, te volgen in het tweede deel van de universitaire bachelorfase. Die moet inhoudelijk verwant zijn aan het schoolvak. Lesbevoegdheid voor mavo (vmbo-theoretische leerweg) en de onderbouw van havo/vwo.
