‘Mag mijn verhuurder weigeren mijn dak te repareren?’ ‘Hoe lang staat de rente op mijn studieschuld nu vast?’ Studenten uit heel Nederland vragen gratis advies aan het Utrechtse Juridisch Studentenloket (JSL). Vrijwilliger Walid geeft antwoord op de vijf meest gestelde vragen.
Walid (18), tweedejaars student Rechten, werkt vrijwillig voor het Juridisch Studentenloket. Zijn team ontvangt maandelijks zo’n dertig vragen, de helft van die studenten komen van de HU. Elke donderdag is het spreekuur op Padualaan 101 van 11:00 tot 13:00 uur, maar veel studenten stellen hun vraag liever online of via Whatsapp.
Samen met twee andere studenten beantwoordt Walid de vragen of geeft hij advies. Soms stuurt hij een linkje mee van Rijksoverheid. Of stuurt hij een voorbeeldformulier van de Consumentenbond zodat de student zelf een klacht kan indienen. Zijn adviezen worden gecontroleerd door een docent van de opleiding HBO-Rechten voordat ze naar de adviesvrager worden gestuurd.
Onderwerpen variëren van verzekeringen tot stagecontracten, maar onderstaand lijstje is wat Walid betreft de top 5.
1. Koppige huurbazen en vage huurcontracten
‘Mag mijn verhuurder mijn huur zomaar verhogen?’ of ‘Moet ik toestemming vragen voor een verbouwing?’ De meeste vragen die het JSL ontvangt, gaan over huurrecht.
Walid: ‘Sommige studenten zijn niet goed op de hoogte van hun huurovereenkomst en weten niet of ze zomaar uit huis gezet mogen worden. Er zijn algemene regels, die gaan we na, maar we bekijken ook het huurcontract.’
Iemand vroeg laatst of hij een airco mocht plaatsen zonder toestemming van zijn verhuurder. ‘Dat mag niet. Je moet daarvoor gaten boren in de muur zodat er een buis naar buiten kan, en dat wordt wettelijk gezien als een grote verbouwing. Daarvoor heb je altijd toestemming nodig van je verhuurder. Doe je dat niet, dan moet je de verbouwing terugdraaien of kan hij je in het uiterste geval het huis uitzetten.’
Ook krijgt Walid vaak vragen over reparaties en koppige huurbazen. Een verhuurder die een reparatie voor een lekkend dak niet wil repareren, bijvoorbeeld. ‘Maar ze zijn hiertoe verplicht. In zo’n geval adviseren wij de student om een brief of mail te sturen met het verzoek tot reparatie.’ Als een verhuurder dan alsnog weigert, kun je naar de rechter. ‘Dan ben je wel minstens een aantal tientjes kwijt, om het griffierecht te betalen. En dat is nog zonder advocaatkosten.’
2. Niet goed? Geld terug, óók na de garantie
Amerikanen kunnen er wat van: bedrijven aanklagen in de hoop op een hoge schadevergoeding. In Nederland is er ook meer mogelijk dan je denkt. Walid: ‘We krijgen veel vragen over het consumentenrecht. Je betaalt voor een product en dat gaat kapot. Veel mensen weten niet dat je dan naast productgarantie, ook wettelijke garantie hebt. Dat staat dus los van het garantietermijn van de verkoper. Laatst ontvingen we een vraag van een student met een kapotte bank. De veren waren gesprongen.’
‘Als koper heb je recht op reparatie of vervanging of krijg je je geld terug. Ook als je geen garantie meer hebt van de verkoper.’ Dat is alleen best ingewikkeld, volgens Walid. ‘In Nederland heb je geen vaststaand wettelijke garantietermijn. Per geval kijkt een rechter naar hoe lang iets mee zou moeten gaan. De verkoper van de bank werkte niet mee om het te repareren. Wat voor advies gaf Walid? ‘Een brief sturen naar de verkoper, het verzoek tot reparatie, vervanging of geld. En erbij vermelden dat je vervolgstappen gaat nemen – naar de rechter. Dat werkt vaak.’
3. De mysteries van ome DUO
Vragen over studiefinanciering ontvangt het loket de laatste tijd vaker. ‘Studenten willen weren wat ze kunnen doen als hun aanvraag voor studiefinanciering wordt afgewezen. Vooral internationale studenten krijgen daar mee te maken. Wij kijken naar de situatie van de student, hoe lang die al in Nederland woont bijvoorbeeld, en zoeken dan uit of ze hier toch recht op hebben. Als dat zo is, hebben ze grond voor bezwaar en kunnen ze in beroep gaan.’ Nu er rente op de studieschuld komt, ontvangt hij ook daar veel vragen over. ‘Staat de rente vast?’ of ‘Gaat ‘ie elk jaar omhoog?’ Walid: ‘En studenten vragen naar het trucje om je studielening voor een deel vast te zetten. Wij leggen uit hoe dat werkt, maar raden het niet aan of af. Het is je eigen keuze.’
4. Plots minder verdienen en vage arbeidscontracten
‘Laatst kregen we een bericht van iemand die een schaal omlaag ging. Die schaal paste beter bij haar diploma. Jarenlang had ze dus te veel verdiend. “Ineens een schaal omlaag. Mag dat zomaar?” vroeg ze. Wij hebben haar CAO bekeken en haar werkgever mocht dat doen.’
Het loket ontvangt vragen over arbeidscontracten, het minimumloon en het concurrentiebeding. ‘Het concurrentiebeding is een regeling in sommige arbeidscontracten waarin staat dat je niet bij soortgelijke werkgevers mag werken in een straal van bijvoorbeeld 5 kilometer. Soms geldt dat ook een paar jaar nadat je er bent vertrokken. Voor veel mensen hartstikke vervelend. Maar in sommige gevallen geldt het niet, bijvoorbeeld voor jongeren onder de 18.’
5. Stage(uitbuiting)
‘Het verschil tussen een stageovereenkomst en een arbeidsovereenkomst is niet zo zwart-wit. Tijdens een stage hebben de meeste studenten een stageovereenkomst. Als stage niet meer gaat om leren, maar vooral over arbeid leveren en meewerken aan het doel van een werkgever, spreek je eerder van een arbeidsovereenkomst.’ In dat geval heb je recht op minimumloon, terwijl je bij een stage vaak geen of een lage vergoeding krijgt.’ Je kunt dan met je stagebegeleider in gesprek. Studenten stellen vragen als ‘Waarom krijg ik niet meer betaald?’ of ‘Wat zijn de regels voor het afbreken van een stage?’ Walid: ‘Een stagiair heeft niet dezelfde bescherming als een werknemer. Voor de stageovereenkomst zijn er veel minder regels. Ga in gesprek met je stagebegeleider, want er is vaak meer vrijheid binnen je stageovereenkomst dan je denkt.’
Last van een kapotte cv-ketel, een ontplofte magnetron of een te slecht betaald supermarkt baantje? Neem contact op met het Juridisch Studentenloket.
