‘Nieuw: journalistiek studeren in Amsterdam’, luidde de aankondiging eind vorige week. Dit collegejaar is het HvA-instituut voor media en informatiemanagement een journalistieke afstudeervariant gestart, waarin studenten ‘vanaf de eerste dag van de opleiding’ aan hun journalistieke loopbaan beginnen. Ze worden ‘zo vroeg mogelijk met realistische opdrachten geconfronteerd’ en beschikken ‘na vier jaar over de juiste bagage om het vak als journalist adequaat uit te kunnen blijven oefenen.’
Door voor een afstudeervariant te kiezen, ontloopt de HvA de veeleisende accreditatieprocedure van de NVAO. Er gelden echter wel voorwaarden aan een afstudeervariant: de vuistregel is dat zestig procent van het programma overeenkomt met dat van de moederopleiding. Bovendien mogen hogescholen in hun reclameuitingen niet de indruk wekken alsof een afstudeervariant een zelfstandige vierjarige opleiding is.
Precies om die reden is Wiel Schmetz, directeur van de journalistiekopleiding van Fontys Hogescholen, boos over het persbericht van de HvA. ‘Ze hebben het wel degelijk over een journalistieke opleiding en niet over een communicatieopleiding waarbinnen aandacht is voor journalistiek. Dit kan zo niet.’
Schmetz heeft het bestuur van Fontys gevraagd om met de Hogeschool van Amsterdam te gaan praten. ‘Als dat niets oplevert, sluit ik niet uit dat we de zaak voorleggen aan de beroepscommissie van de HBO-raad.’ De koepelorganisatie heeft voor dit soort zaken een speciale geschillencommissie waarbij hogescholen bezwaar kunnen maken tegen het opleidingenaanbod van concurrerende instellingen.
Doordat de HvA de journalistiekopleiding formeel als afstudeervariant in de markt zet, omzeilt ze niet alleen de accreditatie, maar ook de zogeheten macrodoelmatigheidstoets van het ministerie van OCW. Dat bepaalt of er wel voldoende maatschappelijke vraag is naar nieuwe opleidingen. Of een vijfde bacheloropleiding journalistiek door zo’n toets zou komen, is de vraag. De Nederlandse Vereniging van Journalisten bijvoorbeeld vindt dat er nu al te veel journalisten worden opgeleid. ‘Instellingen brengen daar vaak tegenin dat hun afgestudeerden ook elders goed terechtkomen’, zegt bestuurslid Erik van Heeswijk. ‘Nu al zie je dat het enorme aanbod een negatieve invloed op de salarissen en honoraria van journalisten.’
Ook Schmetz van Fontys wijst op de overvoerde arbeidsmarkt. ‘Er zijn vier hbo-opleidingen journalistiek in Nederland, die in overleg met het werkveld een studentenstop hebben ingesteld. Een extra opleiding is dan geen goede zaak.’
HOP, Thijs den Otter
