De studiefinanciering is aan herziening toe, vinden
de Landelijke Studenten Vakbond en de PvdA-jongeren. Zij lobbyen voor
een nieuw systeem: een verplichte lening en terugbetalen naar
draagkracht.
Eerdere varianten van dit idee heetten ‘studietaks’ of
‘academicibelasting’. Deze keer noemen de jongeren het ‘studieheffing’.
Minister Plasterk heeft zijn ambtenaren al aan het rekenen gezet.
De studiebeurs stelt weinig meer voor en het is niet realistisch om
verhoging te bepleiten; het overheidsbudget is beperkt, aldus de LSVb en
de Jonge Socialisten. Dus als het onderwijs duurder wordt, zal het geld
bij de studenten vandaan moeten komen.
‘Maar je weet van tevoren niet wat je later gaat verdienen, zegt
LSVb-voorzitter Gerard Oosterhuis. ‘Econometrist, advocaat en medisch
specialist betalen nu evenveel studielening terug als een leraar, voor
wie het een veel grotere hap uit zijn salaris is.’
Daarom zouden veel studenten bang zijn dat hun lening te hoog oploopt en
liever een bijbaan nemen, waardoor ze studievertraging oplopen en minder
vaak bestuurs- of medezeggenschapswerk doen.
Studieheffing zou betekenen dat rijke hoogopgeleiden meer terugbetalen
dan armere hoogopgeleiden. ‘Een advocaat of medisch specialist kan zo’n
hogere bijdrage ook best missen’, meent Oosterwijk. Zoals Wouter Bos
ooit zei voor hij minister werd: ‘De slager op de hoek betaalt nu mee
aan de opleiding van een advocaat, dat is perverse solidariteit.’
Aan basisbeurs en aanvullende beurs willen de jongeren overigens niet
tornen. Het gaat erom de studielening ‘collectief’ te maken. Wie minder
dan 120 procent van het minimumloon verdient, hoeft niets terug te
betalen. Ex-studenten met een gemiddeld inkomen (4143 euro per maand,
aldus de Jonge Socialisten) zouden maandelijks 209 euro bijdragen. Er is
ook een maximum voor de allerrijksten, zodat die niet tien keer hun
studie hoeven terug te betalen. Wie langer studeert, moet meer rente
betalen.
De Jonge Socialisten pleiten ervoor dat alle uitwonende studenten
vierhonderd euro ‘bijlenen’ en alle thuiswonenden driehonderd euro. ‘Dit
resulteert in een beurs waar studenten redelijk van rond kunnen komen
als ze een kleine bijbaan nemen.’
Volgens Jelmer Menges van de Jonge Socialisten zijn de reacties in de
wandelgangen niet afwijzend. PvdA-minister Plasterk gaf zelfs
toestemming om zijn ambtenaren het idee te laten doorrekenen.
Maar vorig jaar verwierp Plasterk de studietaks in een debat over het
nieuwe aflossingsmodel voor studieleningen. ‘In de jongerentak van mijn
partij bestaat nog altijd veel sympathie voor het plan, maar ik ben er
op tegen. Het impliceert namelijk dat iemand die is opgeleid om leraar
te worden meer belasting moet betalen dan een pandjesbaas.’ De lening
bij de IB-Groep zou strikt persoonlijk blijven, beloofde hij.
